نقد متن (1)(پيشينه تاريخي) - صفحه 11

اگر مردى با زنى ازدواج كرد، ولى برايش مهريه معين نكرد و پيش از زفاف از دنيا رفت،[چه حكمى دارد]؟ ابن مسعود چنين گفت: اين زن از شوهرش ارث مى برد و بايد به وى مهرالمثل پرداخت گردد. معقل بن سنان اشجعى وقتى اين سخن را از ابن مسعود شنيد گفت:
قضى رسول الله(ص) في بروع بنت واشق، امرأة منا، مثل الذى قضيت. ففرح ابن مسعود، لانه اخبره أن فتواه وافقت فتوى رسول الله(ص)؛ ۱
رسول خدا(ص) درباره بروع، دختر واشق، كه زنى از تيره ما بود، چنين قضاوت كرد. ابن مسعود از اين سخن شادمان گشت؛ زيرا معقل به وى خبر داد كه فتوايش با فتواى رسول خدا موافقت داشت.
اما اميرالمؤمنين(ع) حكم داده است كه: اين زن ارث مى برد و عده دارد، ولى مستحق مهريه نيست و چنين فرموده است:

۰.لا يقبل قول اعرابى من اشجع، على كتاب الله؛ ۲

۰.يعنى سخن معقل اشجعى در برابر قرآن پذيرفته نيست.

دكتر صلاح الدين بن احمد الأدلبى، پس از نقل اين سخن مى نويسد: شايد مرادشان اين آيه باشد: ۳لا جناح عليكم إن طلقتم النسأ، ما لم تمسوهن او تفرضوا لهن فريضة؛۴و اگر زنان را، مادامى كه با آنان نزديكى نكرده و برايشان مهرى [نيز] معين نكرده ايد، طلاق گوييد، بر شما گناهى نيست.
- امام باقر و امام صادق(ع) در برابر اين پرسش كه گروهى از مردم معتقدند خداوند حوا را از آدم خلق كرد - اين مضمون در روايتهاى منسوب به پيامبر و ائمه نقل شده و نزد

1.سنن الترمذى، ج ۵، ص ۸۴ - ۸۵ ؛ سنن ابن داود، ح ۲۱۱۴ - ۲۱۱۶ ؛ سنن النسائى، ج ۶، ص ۱۲۱، ۱۲۳ و ۱۹۸.

2.بدايع المنن في جمع و ترتيب مسند الشافعى والسنن، ج ۲، ص ۳۲۷.

3.منهج فقه المتن عند علمأ الحديث النبوى، ص ۱۳۶.

4.سوره بقره، آيه ۲۳۶.

صفحه از 30