اخبار صحيح مى باشد...
تمامى نوشته هاى فقيهان بر همين روش مبتنى است و روايتهاى ضعيف مورد عمل آنان چندين برابر روايات صحيح است...
و كسانى كه در عصر ائمه زندگى مى كردند يا نزديك به عصر آنان بودند، به اخبار راويان ثقه و غير ثقه بر اساس قرائن عمل مى كردند. ۱
همچنين وى فايده سوم از كتاب فوائد را به امارات قوى و وثاقت روات حديث اختصاص داده و نشانه هاى وثاقت را بازگو كرده است و از آن رو كه اين امارات به راويان و سند برمى گردد، در پايان بحث مى نويسد:
بدان كه امارات و قرائن بسيارند. برخى از آنها عبارت است از: اتفاق بر عمل به مضمون حديث؛ اتفاق در فتوا بدان؛ مشهور بودن بر حسب روايت و فتوا؛ نيز مورد قبول واقع شدن؛ موافقت با كتاب يا سنت يا اجماع و يا حكم عقل و يا تجربه [أو موافقاً للكتاب، أو السنة، أو الاجماع، أو حكم العقل، أو التجربة]؛ مانند آنچه در زمينه خواص آيه ها و اعمال و ادعيه رسيده و اثرش به تجربه ثابت شده است؛ از قبيل خواندن آيه آخر سوره كهف براى بيدار شدن و مانند آن. و يا اينكه در متن حديث شواهدى باشد كه دلالت كند از امامان(ع) رسيده است؛ مانند خطبه هاى نهج البلاغه، صحيفه سجاديه، دعاى ابى حمزه، زيارت جامعه، و امثال آن. ۲
صاحب معالم (م 1011 ق) بحثى را با عنوان «الترجيح بالنظر إلى المتن و بالامور الخارجية» در معالم الاصول گشوده و در آنجا هشت مرجح بر پايه متن را آورده است:
- لفظِ يكى از دو خبر فصيح باشد و الفاظِ خبر ديگر ، ركيك و به دور از استعمال.
- دلالت يكى از دو مضمون قوى تر باشد.
1.الفوائد الحائرية، ص ۳۵۰ - ۴۸۷ .
2.فوائد الوحيد البهبهانى، ص ۵۹ - ۶۰ ، چاپ شده در آخر كتاب رجال الخاقانى.
