فصل سوم. روايات حضرت عبدالعظيم
روايات حضرت عبدالعظيم(ع) از نظر شناخت محتوا و مضمون مورد توجه ايشان و نيز آنكه ائمه اطهار ايشان را امين و مورد اعتماد در آن مطالب دانسته اند، حايز اهميت است. شناخت نيازهاى فكرى آن عصر نيز از بررسى اين روايات ممكن خواهد شد.
همچنان كه شيوه هاى تحمل حديث و نقل آن از سوى حضرت عبدالعظيم هم در بازشناسى شخصيت روايى آن حضرت بسيار مؤثر و مهم است. لذا اين دو بحث مهم را در دو گفتار پى مى گيريم:
گفتار اول. بررسى موضوعى روايات حضرت عبدالعظيم(ع)
موضوعات مهمى كه در روايات آن حضرت به صورت برجسته اى چهره نمايى مى كند، عبارت اند از:
اول. خدا و صفات وى
پنج حديث در حوزه صفات الهى از آن حضرت روايت شده، كه مهم ترين آنها در حديث عرض دين متبلور است. در ابتداى عقايد حضرت عبدالعظيم، آن حضرت، عقيده به الوهيت و توحيد خدا، و نفى تشبيه و عدم جسم و صورت و عرض و جوهر بودن آن ذات الهى را اعتراف كرده و خداوند را خالق اجسام و صورت دهنده صورتها و خالق همه جوهرها و عرضها دانسته و خداوند را پروردگار هر چيز و مالك و خالق و ايجاد كننده همه چيز دانسته است. ۱
اين تعبيرات را بايد بيانگر توحيد ناب -كه آموزه مدرسه اهل بيت است دانست. اين مضمون و خلاصه اى براى خطبه مشهور اميرالمؤمنين(ع) است كه تكرار و تأكيد بر
1.الامالى، صدوق، ص ۴۱۹؛ روضة الواعظين، ص ۳۱؛ كفاية الاثر، ص ۲۸۶؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۲۱۹ و ۲۲۰، ح ۸۳.
