توحيد صدوق از نگاه تحليل و نقد - صفحه 199

عن محمد بن على القاسانى، قال: كتبت اليه(ع).... ۱
به نظر مى رسد كه مراد، امام هادى(ع) باشد؛ زيرا شيخ طوسى محمد بن على كاشانى را از اصحاب امام هادى(ع) شمرده است. ۲
آيت اللّه خويى نيز نظر برقى را همين دانسته است. خود ايشان نيز آورده اند كه وى از امام هادى(ع) نيز روايت دارد. ۳ و ۴

و . احاديث موقوف

پنج حديثى را كه از غير معصوم شمارش كرده ايم، از زيد بن على، ۵ عبداللّه بن عباس، ۶ محمد بن يعقوب كلينى، ۷ محمد بن نعمان الأحول ۸ و محمد حنفيه ۹ است كه به غير از مورد كلينى كه درباره آن توضيح داديم، چهار حديث ديگر جزو احاديث موقوف محسوب مى شوند.

چگونگى ابواب كتاب

الف . نامگذارى ابواب

اولين مطلب اين بخش، مربوط به نامگذارى ابواب و چگونگى ارتباط عناوين با موضوع روايات مذكور در آن است. به طور كلى مى توان گفت كه عناوين تمام ابواب، مرتبط با روايات خاص خود هستند. گاه، اين عنوان عام تر از موضوع روايات و گاه، اخص از آنهاست؛ مثلاً عنوان باب سوم چنين است: «باب معنى الواحد و التوحيد و الموحد» كه در آن سه روايت آمده است و هر سه مورد مربوط به معناى «واحد» است. دو روايت اول از امام جواد(ع) است كه راوى پرسيده است: «ما معنى الواحد». در روايت سوم نيز اعرابى از حضرت على(ع) پرسيده است: كه «أتقول أنّ اللّه واحد»؛ لذا ملاحظه

1.التوحيد، ص ۱۰۱.

2.رجال الطوسى، ص ۴۱۷.

3.معجم رجال الحديث، ج ۱۲، ص ۱۴۹.

4.بررسى بيشتر اين موضوع مجال بيشترى را مى طلبد.

5.التوحيد، ص ۹۰، ح ۴.

6.همان، ص ۱۱۸، ح ۲۲.

7.همان، ص ۲۸۸.

8.همان ص ۲۸۹، ح ۹.

9.همان، ص ۴۵۷، ح ۱۶.

صفحه از 216