حديث شناسان, تصريح كرده اند كه بدترين نوع از اقسام حديث ضعيف, حديث موضوع است ^۱ كه روايت كردنِ آن, براى كسى كه جعلى بودنِ آن را بداند, در هيچ موردى روا نيست, مگر آن كه به وضعى بودنِ آن, تصريح نمايد. ^۲ منظور از «هيچ مورد», آن است كه چه در احكام و چه در مواعظ و اخلاقيات و چه در داستان ها و قصص, نقل آنها مجاز نيست. ^۳ امّا بر خلاف احاديث موضوع, روايت كردن احاديثِ ضعيفى كه باطناً احتمال صدق آنها وجود دارد, در مقامِ ترغيب و تحذير, جايز است. ^۴
در اهمّيت و ضرورت شناختِ احاديث وضعى, همين بس كه برخى بزرگانْ درباره آن گفته اند:
خطرناك ترين چيز براى دين و زيان بخش ترين چيز براى مسلمانان, همين وضع حديث است; همچنين فرقه فرقه شدن مسلمانان و پيدايش گروه ها و نحله هاى مخلتف نيز از آثار وضع حديث در دين است. ^۵
از اين رو, شناساندن احاديثِ وضعى به مسلمانان, از با فضيلت ترين و نيكوترين اعمال است و داراى فوايد بسيارى است. ^۶ مهم ترين فايده آن, حفظ و صيانت دين و تنوير افكار مردم است ^۷ كه با آگاهى يافتن از وضعيت احاديث جعلى, از آنها پرهيز مى نمايند و از اعتقاد پيدا كردن و عمل به آنها خود دارى مى نمايند ^۸ و در حقيقت, از انحراف و