مقايسه اجمالي « الموضوعات » ابن جوزي با « اللئالي » سيوطي - صفحه 74

كتاب الموضوعات ابن جوزى و اللئالى المصنوعة  سيوطى, حتّى در باب فضايل و مناقبِ امام على(ع) ـ كه در هر يك از اين دو كتاب, تنها در همين موضوع, بالغ بر پنجاه صفحه شده است ـ, پرداختن تفصيلى به تمام احاديث و مطالب اين باب و نقد و بررسى تمام ابعاد و جزئيات آن در اين دو كتاب و مقايسه آن دو با يكديگر, عملاً در يك مقاله ميسّر نيست. از اين رو, تنها به طرح و نقدِ مقدمه ابن جوزى در اين باب و بررسى و مقايسه تفصيليِ چند حديث مهم در همين بخش از اين دو كتاب مى پردازيم.
ابن جوزى در اين بخش از كتاب خود, پيش از پرداختن به احاديث موضوع, مقدمه اى را مطرح مى كند كه ديدگاه كلّى او را مى توان از آن دريافت. او در آغاز , ضمن اعتراف به فضايل بسيارِ امام على(ع) كه در احاديثِ «صحيح» آمده است, ادّعا مى كند كه رافضيان, به اين فضايلْ قناعت نكرده, در اين زمينه به وضعِ احاديث ديگر پرداخته اند.
او سپس رافضيان را به سه دسته تقسيم مى كند و مى گويد:
دسته اوّل, گروهى هستند كه چيزى از احاديث را شنيده و خودشان نيز به وضع حديث پرداخته اند و در واقع, چيزهايى را بر احاديث, افزوده و يا از آنها كاسته اند. دسته دوم, گروهى هستند كه اساساً چيزى از احاديث را نشنيده اند; ولى در عين حال, آنها بر جعفر صادق[ع] دروغ بسته اند و مى گويند: «جعفر گفت:…». دسته سوم, عاميانِ نادانى هستند كه گاهى به دنبال چيزهاى عقلانى و گاهى به دنبال چيزهاى غير عقلانى هستند. ۱
سپس مى افزايد:
رافضيان, در زمينه فقه, كتابى ساخته اند و آن را «مذهب اماميه» ناميده اند و در آن, چيزهايى را بدونِ هيچ دليلى ذكر كرده اند كه برخلافِ اجماع مسلمين است. ۲
در اين مقدمه, به طورى كه ملاحظه گرديد, اولاً به كثرت فضايل صحيح امام على(ع)

1.الموضوعات, ابوالفرج عبدالرّحمان بن على بن الجوزى, بيروت: دارالكتب العلمية, ۱۴۱۵ق/ ۱۹۹۵م, چاپ اوّل, ج۱, ص۲۵۲.

2.همان جا.

صفحه از 93