مقايسه اجمالي « الموضوعات » ابن جوزي با « اللئالي » سيوطي - صفحه 84

و. طريق آخر: سيوطى, ضمن بيان سند طريقِ ديگرى, اين حديث را بدون بيانِ متن آن, به حاكم نسبت مى دهد و مى گويد كه ذهبى در تلخيص المستدرك, به دنبال سخن حاكم مى گويد:
خديجه و ابوبكر و بلال و زيد, در ابتداى بعثتِ رسول خدا به او ايمان آوردند و همراه با او خداى را عبادت مى كردند… شايد [حسّ] شنواييِ [ناقلان حديثْ] اشتباه كرده باشد: و على گفته باشد «من در حالى كه هفت ساله بودم, همراه با رسول اكرم, خداى را عبادت مى كردم» و راوى, آنچه را كه شنيده, درست ضبط نكرده است. ۱
سيوطى در ادامه نقد, گويا نظر ذهبى را نيز همچون نظر ابن جوزى بى پايه مى داند و بدون پرداختن به سخن آنها, از دو منبعِ ديگر, مجدداً اين حديث را بيان مى كند و مى نويسد:
طَبَرانى در المعجم الأوسط گفته است:«على گفت: خداوندا! به راستى تو مى دانى كه احدى از اين امّت, قبل از من تو را نپرستيده است. به يقين, شش سالْ پيش از آن كه احدى از اين امّتْ تو را بپرستد, من تو را مى پرستيدم». احمد بن حنبل نيز در مسند خويش با سند, از حبّه عِرنى نقل مى كند كه گفت: «على را بر فراز منبر ديدم كه مى گفت: خداوندا! اعتراف نمى كنم كه از اين امّت, بنده اى تو را پيش از من پرستيده باشد, بجز پيامبرت. به يقين, هفت سالْ پيش از آن كه مردمْ نماز بگزارند, من نماز گزارده ام». واللّه أعلم. ۲

پاسخ ما

آشكار است كه ذهبى نيز همانند ابن جوزى, موضعِ ضدّ شيعى و متعصبّانه اى دارد. او وقتى از انبوه احاديثى كه بر سبقت و تقدّم ايمان امام على(ع) دلالت دارند, نمى تواند فرار

1.اللئالى المصنوعة.

2.همان, ص۲۹۴ و ۲۹۶.

صفحه از 93