ملاّصالح، قزوينى شارح بزرگ «نهج البلاغه»

محمّد رضا بندرچى ^۱

محمّد صالح بن محمّد باقر قزوينى, معروف به «روغنى» و متخلّص به «فقير», از علما و فضلاى مشهور عصر صفوى است و ظاهراً در عهد شاه عباس دوم و شاه سليمان صفوى مى زيسته است. سال تولّدش معلوم نيست و در كتب شرح حالى كه احوال وى را نگاشته اند, اشاره اى بدان نشده; ولى محلّ ولادتش قزوين است و ظاهراً در همان محل, مقدّمات علوم روز را نزد بزرگان آن ديار, فراگرفته و سپس جهت ادامه تحصيل و كسب علوم, به پايتخت آن روزگار, يعنى اصفهان كه از مراكز مهم علمى آن دوران و شايد مهم ترين شهر علمى جهان شيعه بود, رحل اقامت افكنده است. ^۲ به گفته مؤلف ريحانة الأدب, از مقدمه كتاب ترجمه صحيفه سجاديه وى بر مى آيد كه از شاگردان حكيم الهى, سيّد برهان الدين محمد باقر (معروف به ميرداماد) است; ^۳ زيرا در