بحثی در باره «أ تكون الخلافة بالصحابة و القرابة» - صفحه 99

امام(ع), به صورت هاى مختلفى روايت شده است. اين تبديل, يا به واسطه جواز و شيوع «نقل به معنا» بوده و يا بر اثر سهو روايت كنندگان, پديد آمده است. همچنين ممكن است بعضى عمداً به اين تغيير و تبديل, دست يازيده باشند.
جمله سوم, با جمله دوم, تعارضى ندارد و مى توان آن دو را واحد فرض كرد. بنابراين, تعارض, در سه جمله اوّل و دوم و چهارم خواهد بود.
بعد از انتشار نهج البلاغه با تصحيح محمد عبده و همچنين تصحيح صبحى صالح (كه جمله اول را انتخاب كرده اند), حملات زيادى نسبت به آنان صورت گرفته و آنان متهم به تحريف نهج البلاغة شده اند. جمعى از محققين معاصر شيعه ـ كه قائل به صدور «أتكون الخلافة بالصحابة ولاتكون بالصحابة والقرابة؟!» هستند ـ ضمن اعتراض به محمد عبده و صبحى صالح, متن انتخابى آنان را غلط دانسته اند. مثلاً در كتاب بهج الصباغة فى شرح نهج البلاغة ۱ پس از نقل متن منتخب محمد عبده آمده است:
و هو غلط واضح. ۲
مؤلف كتاب مصادر نهج البلاغة و أسانيده نيز گفته اند:
ولاريب أن ذلك غلط واضح و تحريف بيِّن. ۳
همچنين محقق محترم كتاب شرح الأخبار ۴ و مؤلف محترم كتاب تصنيف نهج البلاغة ۵ و محقق محترم نهج البلاغه نفيس بنياد نهج البلاغة ۶ و مؤلف محترم كتاب

1.اين كتاب, تأليف علامه محمد تقى شوشترى است كه تمامى عمر پربركت خود را صرف تحقيق و تتبع در رجال, حديث و فقه كرد. كتاب بَهج الصباغة يكى از بهترين شروح نهج البلاغه است. امتياز خاص آن, جمع آورى و شرح موضوعى كلمات امام على(ع) در نهج البلاغه است. مثلاً تمامى سخنان امام(ع) در مبحث توحيد , يكجا و در كنار هم آمده اند.

2.بهج الصباغة, ج۴, ص۳۶۱.

3.مصادر نهج البلاغة و أسانيده, ج۴, ص۱۵۲.

4.شرح الاخبار, ج۱, ص۳۵۰.

5.جناب آقاى لبيب بيضون در كتاب ارزشمند تصنيف نهج البلاغة(ص۴۱۴).

6.نهج البلاغة, تصحيح: محمد واعظ زاده خراسانى, تهران: مؤسسه نهج البلاغة, ص«ل».

صفحه از 107