207
دانش رجال از ديدگاه اهل سنت

در خصوص رجال صحيح مسلم ، تنها كتاب رجال صحيح الإمام مسلم ، توسط ابو بكر احمد بن على بن منجويه اصفهانى (م 428 ق) ۱ تأليف شده است ؛ ليكن كتاب هاى زيادى در جمع بين رجال صحيح البخارى و صحيح مسلم تأليف شده اند كه در ذيل ، به معرّفى آنها مى پردازيم :
1 . رجال البخارى و مسلم ، تأليف ابو الحسن على بن عمر دار قُطنى (م385 ق).
2 . أسماء الصحابة التى اتّفق فيها البخارى ومسلم وما انفرد به كل منهما ، از ديگر تأليفات دار قُطنى . ۲
3 . الجمع بين رجال الصحيحين ، تأليف ابونصر احمد بن محمّد بن حسين كلاباذى (م398 ق) . ۳
4 . تسمية من أخرجهم الإمامان البخارى ومسلم وما انفرد به كل واحد منهما ، تأليف ابو عبد اللّه محمّد بن عبد اللّه حاكم نيشابورى (م405 ق) . ۴
5 . رجال البخارى ومسلم ، تأليف هبة اللّه بن حسن اللالكايى (م418 ق) . ۵
6 . الجمع بين رجال الصحيحين ، تأليف ابو الفضل محمّد بن طاهر مقدسى ، معروف به ابن قيسرانى (م 507 ق) . ۶
7 . المعلم بأسامى شيوخ البخارى ومسلم ، تأليف محمّد بن اسماعيل بن خلفون (م636 ق) . ۷
8 . الجمع بين رجال الصحيحين ، تأليف ابو الحسين احمد بن احمد كردى

1.اين كتاب ، در بيروت و با تحقيق عبد اللّه ليثى به چاپ رسيده است .

2.بحوث فى تاريخ السنة المشرّفة ، ص۱۲۵ .

3.همان جا .

4.همان ، ص۱۲۸ ـ ۱۲۹ .

5.همان ، ص۱۲۶ ؛ الرسالة المستطرفة ، ص۱۵۱ .

6.در سال ۱۳۲۳ ق ، در حيدر آباد ، به چاپ رسيد ، و بعد در سال ۱۴۰۵ ق ، در بيروت ، افست گرديد .

7.علم الرجال ، ص۲۳۴ .


دانش رجال از ديدگاه اهل سنت
206

مسلم به چهار وجه جواب داده اند :
1 . جرح و ضعف اين عدّه از راويان ، نزد مسلم ، ثابت نبوده و وى آنها را ثقه مى دانسته است .
2 . مسلم ، احاديث اين عدّه را براى تأكيد و مبالغه به عنوان شواهد و متابعات ذكر كرده نه اصول ، يعنى ابتدا حديث صحيحى را كه تمام راويان آن در درجه اعلى از وثاقت بوده اند ، نقل كرده و آن را «اصل» قرار داده و سپس در تأكيد آن ، به نقل احاديثى پرداخته است كه در اَسناد آنها ، برخى از ضعفا قرار گرفته اند .
3 . مسلم ، پيش از عارض شدن ضعفى چون اختلاط (ضعف عقل) بر برخى از آنها ، از آنان نقل روايت كرده است .
4 . برخى از احاديث اين عدّه ، عالى الإسناد ۱ بوده است و همين احاديث ، از طريق راويان ثقه «نازل» بوده است و وى با اتّكا به شناخت اهل فن ، فقط به نقل طُرُق عالى پرداخته و از نقل آن احاديث با طرق ثقات كه «نازل» بوده ، اجتناب كرده است . ۲
نكته آخر در مورد رجال روايات اين كتاب و شيوه مؤلّف ، آن است كه مسلم نيز مانند بخارى ، صحّت مذهب راويان را براى نقل احاديث از آنان ، ولو به عنوان اصل و در مقام احتجاج ، لازم ندانسته است و تعداد قابل توجّهى از راويان صدوقى كه وى به نقل احاديث آنان پرداخته ، از منظر اهل سنّت ، متّهم به فساد مذهب (مانند : تشيّع ، ارجاء ونصب) بوده اند ؛ امّا هيچ يك از آنان ، ديگران را به فساد مذهب خويش دعوت نمى كرده اند . ۳

1.به حديث متّصلى كه ناقلان آن در سلسله سند ، كم باشد ، عالى الإسناد گفته مى شود و به عكس آن ، نازل گفته مى شود .

2.شرح صحيح مسلم ، ج۱ ، ص۱۳۴ ـ ۱۳۵ .

3.سخاوى ، نام برخى از عدّه مزبور و نوع فساد مذهبشان را در فتح المغيث (ج۱ ، ص۳۶۱ ـ ۳۶۳) ، ذكر كرده است .

  • نام منبع :
    دانش رجال از ديدگاه اهل سنت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 41814
صفحه از 298
پرینت  ارسال به