علما آنها را موهون دانسته اند . ۱
در مورد راويانى كه احاديث و مرويات آنان در الموطأ نقل شده ، كتاب هاى رجالى خاصّى تأليف شده است . در ذيل ، نام اين كتاب ها و مؤلّفان آنها مى آيد :
1 . التعريف برجال الموطّأ ، تأليف ابو زكريا يحيى بن زكريا بن مزين قرطبى (م 259 ق) . ۲
2 . التعريف برجال الموطّأ ، تأليف محمّد بن يحيى بن حذاء تميمى (م 416 ق) . ۳
3 . رجال الموطّأ ، تأليف ابو محمّد هبة اللّه بن احمد اكفانى (م 524 ق) . ۴
4 . اسعاف المبطأ برجال الموطّأ ، تأليف جلال الدين عبدالرحمان بن ابى بكر سيوطى (م 911 ق) . ۵
2 . مُسنَد أحمد
الف) معرّفى اجمالى كتاب : اين اثر ، بزرگ ترين كتاب حديثى اى است كه از متقدّمان به جا مانده است و مؤلّف آن ، احمد بن حنبل شيبانى (م 241 ق) است .
تعداد احاديث اين كتاب ، با احتساب احاديث تكرارى ، نزديك به سى هزار حديث است ۶ و مانند تمام كتاب هايى كه به شيوه مسند نويسى نگارش يافته اند ، با ذكر احاديث هر صحابى ، در ذيل نام وى مرتّب شده است و ترتيب ذكر اسامىِ
1.همان جا .
2.ترتيب المدارك ، ج۴ ، ص۲۳۸ ـ ۲۳۹ .
3.الرسالة المستطرفة ، ص۱۵۲ ؛ الإعلان بالتوبيخ لمن ذمّ التاريخ ، ص۲۳۱ .
4.الإعلان بالتوبيخ لمن ذمّ التاريخ ، ص۲۳۲ .
5.به ضميمه تنوير الحوالك ، چاپ شده است .
6.أُصول الحديث ، ص۳۲۸ . در چاپ هاى متعددى كه از اين كتاب به عمل آمده ، عدد احاديث در برخى ۲۷۱۰۰ و در برخى ديگر ۲۷۵۱۹ و در برخى ديگر ۲۷۷۱۸ و در برخى ديگر ۲۸۱۹۹ ذكر شده است .
