البته بين اهل علم ، در مراد ابو داوود از حديث صالح ، اختلاف نظر وجود دارد ؛ زيرا حديث صالح براى احتجاج ، گاهى حديث صحيح است و گاهى حديث حَسَن . خلاصه نظر محقّقان در اين زمينه چنين است كه آن تعداد از اين احاديث كه حدّاقل در يكى از صحيحين (صحيح البخارى و صحيح مسلم) روايت شده اند ، محكوم به صحّت اند و آن تعداد كه در هيچ يك از صحيحين نقل نشده اند ، ليكن يكى از محدّثان بزرگ ، حال آنها را معين كرده ، حكم آنها همان است كه وى معيّن كرده ، و تعدادى كه حال آنها به هيچ يك از دو طريق فوق معلوم نشده ، از باب احتياط ، از نوع احاديث حَسَن به شمار خواهند آمد . ^۱
ليكن ذهبى گفته است كه ابو داوود ، تنها به بيان ضعف احاديثى كه ضعف آنها ظاهر بوده ، پرداخته است و از بيان ضعف احاديثى كه ضعف آنها محتمل است ، خوددارى كرده و درباره شان سكوت كرده است . بنا بر اين ، سكوت وى ، الزاما به معناى حَسَن بودن آن احاديث در نزد وى نيست ـ چنان كه ابن صلاح ، اين گونه تصوّر كرده ـ بلكه گاهى حديث ضعيف نيز در آنها موجود است . ^۲
شوكانى (1173 ـ 1250 ق) ^۳ نيز گفته است كه منذرى (581 ـ 656 ق) ^۴ ، به نقد احاديثى كه ابو داوود در مورد آنها سكوت كرده ، پرداخته و ضعف بسيارى از آنها را آشكار ساخته است . بنا بر اين ، احاديثى كه منذرى نيز ضعف آنها را

هكارى (م763 ق) . ^۱
9 . الجمع بين رجال الصحيحين ، تأليف سراج الدين عمر بن رسلان بلقينى (م 805 ق) . ^۲

5 . سُنن أبى داوود

الف) معرفى اجمالى كتاب : نام مؤلّف اين كتاب ، سليمان بن اشعث سجستانى (م275 ق) ، معروف به ابو داوود است . اين كتاب ، در خصوص احاديث صحيح ، نوشته نشده است و در آن ، احاديث حَسَن و ضعيف نيز وجود دارد . تعداد احاديث كتاب چهار هزار و هشتصد حديث است و با شماره گذارى استاد محمّد محيى الدين عبد الحميد (با احتساب مكررّات) شامل 5274 حديث است كه از اين تعداد ، ششصد حديث آن ، مُرسَل نقل شده است . ^۳
ب) بررسى رجالى و اعتبار كتاب : از نظر اغلب محدّثان ، اين كتاب از جهت اعتبار ، در درجه بعد از صحيح البخارى و صحيح مسلم قرار دارد و معتبرتر از سه سُنن ديگرى است كه به معرّفى آنها خواهيم پرداخت .
ابو داوود خود گفته است كه در اين كتاب ، به ذكر سه قسم از احاديث پرداخته است ؛ اوّل ، احاديث صحيح ؛ دوم ، احاديث شبيه و نزديك به صحيح (يعنى حَسَن) ؛ سوم ، احاديثى كه در آنها وهن و ضعف شديدى وجود دارد و وى بر خود شرط كرده كه هرگاه حديثى از نوع اخير را ذكر كند ، سكوت نكند و به بيان ضعف آن بپردازد ، و احاديثى كه چيزى در مورد آنها نگفته است ، «صالح»اند . ^۴