موتسكى و ديگران با بى توجهى به نظريات شاخت و به كارگيرى روش هايى نظير فان اِس، به بررسى پاره اى از احاديث خاص پرداختند كه مى توان آنها را در قرن اول هجرى تاريخ گذارى كرد .
اين دسته از محققان، هم ادعاى شكّاكان را رد مى كردند ـ كه حديث را بايد جعلى دانست تا زمانى كه خلاف آن اثبات شود ـ و هم دعوى مخالفان آنان را كه به عكس اعتقاد داشتند . اينان از اظهار نظرهاى كلى در باب وثاقت تاريخى حديث خوددارى مى كردند و تنها زمانى درباره روايات خاص و جزيى داورى مى كردند كه به بررسى كامل آنها پرداخته باشند . به نظر آنان، پيش از آن كه بتوانيم در باب خاستگاه بخش معينى از احاديث، قضاوت كلى ترى ارائه دهيم، بايد احاديث و جوامع حديثى بسيار بيشترى را با شيوه نقدِ منابع تحليل كرده باشيم . روش هاى هر يك از اين دو دسته محققان از گروه سوم در ادامه با تفصيل بيشترى خواهند آمد .

3 ـ 1 . شيوه هاى حفظ و نقل حديث

يكى از مسائل مطرح در بحث از خاستگاه و وثاقت تاريخى حديث اين بوده است كه تا چه مدت، احاديث شفاهى نقل شده و در چه زمانى به شكل مكتوب درآمده اند؟ اهميت اين پرسش پر واضح است؛ چرا كه هر روايتى طى فرايند نقل در معرض خطر تغيير است . نقل شفاهى فوق العاده حساس و شكننده است ؛ لذا هر چه دوران نقل شفاهى بيشتر ادامه يابد، احتمال تحريف اطلاعات اصيل اوليه بيشتر مى شود، مگر در صورتى كه فنون و روش هايى براى دريافت و انتقال مطالب وجود داشته باشد . از آنجا كه ثبت اطلاعات به صورت مكتوب، ضعف بسيار مهم نقل شفاهى، و به تعبير ديگر كاستى هاى حافظه انسانى را برطرف مى كند، براى بالا بردن دقت در حفظ اطلاعات، كتابت فوق العاده مؤثر است . از سوى ديگر، نقل مكتوب هم نمى تواند از هرگونه تغيير و تحريف جلوگيرى كند؛ چرا كه اشتباه در خواندن متن و استنساخ آن، غفلت از نگهدارى، يا دست كارى عمدى آن را نمى توان ناديده گرفت .
تصور نخستين محققان غربى در زمينه روايات اسلامى اين بود كه حديث اساسا به صورت شفاهى نقل شده است و اولين مجموعه هاى حديثى ـ كه به دست ما نرسيده، اما پايه گذار معروف ترين جوامع حديثى بعدى بوده اند ـ خود در نيمه نخست قرن دوم تأليف شده اند . اين رأى بازتابى از ديدگاه رايج در ميان عالمان اسلامى قديم است . از زمان انتشار پژوهش هاى گلدتسيهر در باب حديث، بسيارى بدين نظر رسيدند كه دوران نقل شفاهى تا پايان قرن دوم هجرى به طول انجاميده است . علتْ آن بود كه از يك سو، گلدتسيهر حجم فراوانى از روايات اسلامى داير بر مخالفت شديد مسلمانان با كتابت حديث را گرد آورده بود و از سوى ديگر، وى آغاز تدوين متون حديثى را در نيمه نخست قرن سوم هجرى تاريخ گذارى كرده بود.
در دهه 1960 م، برخى از محققان و در صدر ايشان، پژوهش گران مسلمان كوشيدند اين حكم