1.شيخ الطايفه يك پسر به نام جدش (حسن) داشته كه معروف به شيخ ابوعلى طوسى است و او را در علم و عمل همتاى پدر عاليقدرش دانسته اند. مكتب شيخ و مرجعيت وى و حوزه درسش همگى ارثى بود كه بالاستحقاق به فرزند برومندش شيخ ابوعلى حسن بن محمد بن حسن طوسى رسيد. شيخ ابوعلى در سال ۴۵۵ يعنى پنج سال پيش از رحلت پدر از وى به دريافت اجازه نائل آمد. ظواهر امر نشان مى دهد كه وى همه جا در بغداد و نجف ملازمت پدر بزرگوارش را داشته و علوم مختلف را از محضر وى استفاده كرده است. ابوعلى تأليفاتى دارد از جمله «شرح النهايه فى الفقه» كه به نام «المرشد الى سبيل التعبد» ناميده است(الذريعه، ج۲، ص۳۰۵ شماره۳۱۰۷). مسلم است كه وى دانشمندى برازنده و با شخصيت بوده، علماى شيعه او را به علم و فضل و فقه و حديث و اوصاف برجسته و خصال عاليه نفسانى ستوده اند. او تا سال ۵۱۵ در قيد حيات بوده است (يادنامه شيخ طوسى؛ ص۲۰۵). ابن حجر عسقلانى دانشمند نامى اهل تسنن از وى بدين گونه ياد مى كند: (الحسن) بن محمد بن الحسن بن على الطوسى ابوعلى بن ابى جعفر سمع من والده وابى الطيب الطبرى والخلال التنوخى ثم صار فقيه الشيعه وامامهم بمشهد على رضى اللّه عنه سمع منه ابوالفضل بن عطاف وهبة اللّه السقطى و محمد بن محمد النسفى وهو فى نفسه صدوق مات فى حدود خمس مائه وكان متدينا كافا عن السب (لسان الميزان، ج۲، ص۲۵۰، شماره ۱۰۴۶). براى توضيح بيشتر به مقدمه «تفسير تبيان» صفحه ۵۰ ـ ۵۵ مراجعه شود.