حديثى آورده شده كه مى توان نقل هاى گوناگون مرتبط با آن را به طور پراكنده يا جمعى در جوامع حديثى يافت.
به نظر مى رسد، در جمع نويسندگان كتاب درباره اسباب نزول، بدرالدين محمد زركشى(م794ق) نخستين كسى است كه به صورت علمى و نقادانه به بحث درباره اين موضوع پرداخته و بدان جنبه علمى بخشيده است كتاب وى داراى موضوع ، فوايد و مسائى درباره اسباب نزول است. ^۱
دانشمندان علوم اسلامى، سبب نزول را رويدادى مى دانند كه آيه يا آياتى ، هم زمان يا اندكى پس از آن ، در گزارش، تحليل يا نقد آن نازل شده است. ^۲
نصر حامد نوشته است:
علم اسباب نزول، يعنى شناخت موقعيت زمانى، مكانى، فردى، اجتماعى، سياسى، اعتقادى و ديگر زمينه هايى كه نزول آيه اى يا بخشى از آيات را سبب شده است. ^۳
بيشتر قرآن پژوهان و مفسران، اسباب نزول را از جمله مقدمات فهم و دريافت مفاهيم و آموزه هاى آيات الهى دانسته، به گستردگى به يادگرد فوايد آن پرداخته ، نمونه هايى را گزارش كرده اند.
وهبه زحيلى مى نويسد:
شناخت اسباب نزول آياتْ فوايد زيادى دارد و نقش مهمى درتفسير و فهم آيات الهى ايفا مى كند؛ زيرا اسباب نزول ، قرينه هايى را ارائه مى كند كه علت تشريع حكم، اهداف و اسرار آن را نشان مى دهند و به فهم قرآن كمك مى كنند. ^۴
قرضاوى، دانشمند معاصر مصرى نوشته است:
شناخت اسباب نزول آگاهى به مقتضاى زمان نزول است و اطلاع از آن براى فهم معناى هر كلامى امرى ضرورى است... جهل به سبب نزول، موجب بدفهمى و ايجاد شبهه و در نتيجه، بروز اختلاف و نزاع عالمان امت مى شود. ^۵
محمد عبدالرحيم محمد مى نويسد:
كسى كه در مقام مطالعه و بررسى شيوه تفسيرى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله برآيد و به تفسير و حديث مراجعه كند، در نگاه اول درمى يابد كه اسباب نزول، والاترين جايگاه را در اين شيوه واجد است. ^۶