4 . مبناى نظرى اين شيوه

اين شيوه در پس زمينه خود اين انديشه را دارد كه ائمه عليهم السلامقرآن ناطق و مجسّم هستند و سخنان آنان ، بازتاب آموزه هاى قرآنى است و بر همين اساس ، در حديث مشهور ثقلين ، همراه و عِدل قرآن دانسته شده اند . صرف نظر از ادّله كلامى مسئله ، آنان خود به اين نكته تصريح كرده اند كه ما هر چه مى گوييم ، مستند قرآنى دارد و برآمده از آن است .
يك گزارش خواندنى در اين باره به ما مى گويد كه به گاه فرمودن همين موضوع ، يكى از شنوندگان ، خواهان تطبيق اين قاعده كلىِ اعلام شده از سوى ائمه عليهم السلامبر سخنانى مى شود كه امام در همان مجلس فرموده است . گزارش چنين است :
الإمام الباقر عليه السلام : إذا حَدَّثتُكُم بِشَيْءٍ فَاسأَلوني مِن كِتابِ اللّهِ ، ثُمَّ قالَ في بَعضِ حَديثِهِ : إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله نَهى عَنِ القيلِ والقالِ ، وفَسادِ المالِ ، وكَثرَةِ السُّؤالِ ، فَقيلَ لَهُ : يَابنَ رَسولِ اللّهِ ، أينَ هذا مِن كِتابِ اللّهِ ؟ قالَ : إنَّ اللّهَ عز و جليَقولُ :«لاَّ خَيْرَ فِى كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَلـهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَـحِم بَيْنَ النَّاسِ»،^۱وقالَ :«وَلاَ تُؤْتُوا السُّفَهَآءَ أَمْوَ لَكُمُ الَّتِى جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَـمًا»،^۲وقالَ :«لاَ تَسْـ?لُواْ عَنْ أَشْيَآءَ إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ» ؛^۳هنگامى كه درباره چيزى با شما سخن گفتم ، دليل آن را از كتاب خدا از من بخواهيد . سپس امام در يكى از سخنانش فرمود : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از قيل و قال و تباه كردن مال و فراوانى سؤال نهى فرمود . گفته شد: اى فرزند پيامبر خدا ، اين در كجاى كتاب خداست ؟ فرمود : خداوند مى گويد : «در بسيارى از نجواى ايشان خيرى نيست ، مگر آن كه به صدقه دادن يا نيكى و اصلاح ميان مردم فرمان دهد» و مى فرمايد : «اموالى را كه خدا مايه قوام شما قرار داده ، به دست نابخردان مسپاريد» . همچنين مى فرمايد : «از چيزهايى مپرسيد كه اگر آشكار شود ، ناراحتتان مى كند .
پيامد پذيرش اين قاعده آن است كه آن روى سخن هم مقبول باشد ؛ يعنى اگر بتوان هر سخن معصوم عليه السلام را به قرآن مستند ساخت ، بايد بتوان تعدادى از آيات قرآن را يافت كه در سخنان معصومان عليهم السلام بازتاب يافته اند . اين از طريق قوانين منطقى نيز به سهولت قابل اثبات است ؛ چه قضيه كلى و عمومى «هر سخن معصوم مستند به آيه هاى قرآن است» مى تواند به صورت قضيه وجودى و موجبه جزييّه «برخى آيه هاى قرآن به شكل سخن معصوم درآمده اند» منعكس گردد .
اين موضوع ، زمينه و دامنه جستجوى ما را براى فهم آيات قرآنى به پهنه همه روايات