رويكرد به روش تفسير اثری (دلايل و عوامل) - صفحه 285

التفسير المسموع منهم و لذلك قال صلى الله عليه و آله: لن يفترقا. ۱
وى، در نهايت هم در موارد عدم وجود و يا وجدان نظر معصوم در تفسير قرآن، امر به توقف داده است. ۲ بعدها، وقتى اين جريان شكل گرفت، تعبير لا يجوز و يجوز در باره تفسير، ترجيع بند بسيارى شد كه تفسير را منحصر در تفسير اثرى مى دانستند.
محمد امين استرآبادى، در فصلى كه در آن به بيان انحصار مسائل غير ضرورى به سماع از معصومان اختصاص داده و در آن هشت دليل ذكر كرده، دو دليل آن را به لزوم رجوع به معصومان در تفسير ويژه كرده است؛ اول اين كه دليل شرعى براى مراجعه به غير معصوم وجود ندارد ۳ و دوم دلالت حديث متواتر ثقلين بر وجوب تمسك به كلام معصومان است. وى راز و رمز آن را چنين بيان كرده است:
و السرّ فيه، أنّه لا سبيل الى فهم مراد اللّه الا من جهتهم عليهم السلام ؛ لانّهم عارفون بناسخه و منسوخه و الباقى منه على الاطلاق و المؤول و غير ذلك دون غيرهم خصهم اللّه و النبي بذلك ۴ ؛
رازش اين است كه هيچ راهى براى به دست آوردن مراد خدا جز از طريق اهل بيت وجود ندارد؛ زيرا اين آنان هستند كه به ناسخ و منسوخ و مؤول و غير اينها در قرآن، عالمند و نه ديگران. و خداوند آنان و پيامبر را به اين مهم ويژه گردانيده است.

2 ـ 5 . يافتن حقيقت معنا و مقصود آيات

واقعيت اين است كه:
الف. قرآن آياتى دارد عام، مطلق، مجمل، متشابه، ناسخ و منسوخ و داراى تأويل. بايد آيات عام به خاص، مطلق به مقيد، مجمل به مبين، مجمل به مفصل، منسوخ به ناسخ، متشابه به محكم، عرضه كرد تا بتوان نظرى را به قرآن نسبت داد.
ب. همه مطالب مربوط به يك موضوع در يك جاى قرآن نيامده تا خواننده در يك جا نظر قرآن را جويا شود و همه آنها را به يك باره بخواند. نزول تدريجى و سبك خاص و ساختار ويژه قرآن، به گونه اى است كه براى دست يابى به نظر نهايى در يك موضوع، بايد تمامى آيات

1.همان.

2.الفوائد المدنية، ص ۴۴.

3.همان، ص ۴۷ و ۴۸.

4.همان، ص ۱۲۸.

صفحه از 300