قرآن در احاديث رسول خدا صلى الله عليه و آله و اهل بيت او آمده است ، همچنان كه از امام صادق عليه السلامروايت شده :
علينا إلقاء الاصول و عليكم التفريع .^۱
اصول و قواعد فوق ، هم شامل قواعد كلّى فهم شريعت مى شود و هم شامل قواعد فهم قرآن ؛ خواه اين قواعد فهم قرآن از قواعد فهم كلّى قرآن باشد ، و يا از قواعد فهم دسته اى از آيات آن . بلكه دسته اى از قواعد و اصول عرفى كه شريعت با تصرّف آنها را تقرير مى كند ، نيز جزء همين قسم از قواعد شرعى محسوب مى گردد ؛ چنان كه توضيح آن در قسم بعدى قواعد خواهد آمد .

2 ـ 2 ـ 4 . استخراج قواعد تفسير از مبادى عرفى و اصولى

اصول و قواعدى لازم است از سوى اهل بيت عليهم السلام بيان گردد كه عرف و عقلا راهى به نيل و فهم آن نداشته باشند ؛ زيرا در مباحث قبل روشن نموديم كه اصول استنباطِ مداليل شناخته شده در محاورات و متون متعارف ؛ جزء «و يعلّمكم ما لم تكونوا تعلمون » نيست و اهل بيت عليهم السلام مسئوليتى در تبيين اين گونه مباحث ندارند ؛ مگر آن كه از موارد اختلاف خيز باشد . ليكن بسيارى از همين دست از قواعد نيز به مناسبت ها و دلايلى در احاديث مأثور تبيين شده است ؛ چنان كه بر آگاهان به سنّت پوشيده نيست .
استخراج اين اصول و قواعد از سنّت ، در كنار شناسايى آنها از مبادى عرفى و عقلايى ، مى تواند تأكيدى بر درستى فهم ما از ماهيت و حدود اين قواعد باشد ؛ همچنان كه گاهى استخراج اين اصول عرفى يا عقلايى از منابع دينى و سنجش آن با همين اصول شناسايى شده ، از مبادى عرفى و عقلايى ، روشن مى نمايد كه شريعت ، تنها به امضا اين اصول بسنده ننموده ، بلكه با نوعى تصرّف در آن ، همچون توسعه يا تقييد ، تقريرش كرده و در اختيار پيروانش نهاده است .
اين دسته ـ كه از قواعد و اصول عرفى مورد تصرّف شريعت است ـ ضرورتا از قواعد شرعى محسوب مى گردد ؛ زيرا مسئوليت تصرّف و بيان آن با شارع است .

5 ـ 2 ـ 2 . فهم درست نسبت ميان مداليل كتاب و روايات تفسيرى

فهم صحيح نسبت موجود ميان مداليل قرآن با روايات تفسيرى نيز يكى از مهم ترين شروط درك غناى روايات موجود در تفسير قرآن است ؛ زيرا بسا كسانى، به صِرف تنافى