نقش روايات در فهم آيات - صفحه 317

نعم، تفاصيل الاحكام ممّا لاسبيل الى تلقيه من غير بيان النبى صلى الله عليه و آله كما ارجعها القرآن اليه فى قوله تعالى «وَ مَآ ءَاتَـاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا»۱ و ما فى معناه من الآيات وكذا تفاصيل القصص والمعاد. ۲

5 ـ 3 . بيان مصاديق

آيات فراوانى در قرآن وجود دارد كه به گونه كلى، حكمى را درباره موضوعى بيان مى كند. روايات تفسيرى با مشخص كردن مصاديق آن عنوان، موضوع و حكم را روشن ساخته و عملى ساختن آيه را تسهيل مى كنند. برخى از مفسران نوشته اند :
فايده و نقش روايات تطبيقى آن است كه با تبيين برخى مصاديق آيه مفسر را در ارائه معناى كلى راهنمايى مى كند. ۳
بيان مصداق را به جرى و تطبيق توصيف مى كنند. اصطلاح جرى برگرفته از سخن امام باقر عليه السلام است كه فرمود :
ولو أن آية اذا نزلت في قوم ثم مات اولئك القوم ماتت الآية لما بقى من القرآن شى ء ولكنّ القران يجرى اوله على آخره ما دامت السماوات والارض.۴
به برخى از نمونه ها بيان مصداق (يا جرى و تطبيق) توجه كنيد. قرآن، يكى از بدترين اعمال را كسب درآمد از سحت خوانده و فرموده است : «وَتَرَى كَثِيرًا مِّنْهُمْ يُسَـرِعُونَ فِى الاْءِثْمِ وَالْعُدْوَ نِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ»۵
درباره «سحت» و مصاديق متفاوت آن، امام صادق عليه السلام به نقل از امام على عليه السلامفرموده است :
پولى كه در برابر حيوان مرده و سگ گرفته مى شود، پولى كه به روسپى داده مى شود، رشوه اى كه قاضى مى گيرد و مزد كاهن سحت شمرده مى شوند.۶
خوردن مال يتيم، بهاى شراب و مسكرات ديگر، پولى كه به سبب همكارى كردن با ظالمان بدست مى آيد، پول قمار، ربا، و... هم در روايات ديگر از گروه سحت شمرده شده اند. ۷

1.سوره حشر، آيه ۷ .

2.الميزان، ج ۱، ص ۸۴ .

3.تسنيم، ج ۱، ص ۱۶۹.

4.تفسير العياشى، ج ۱، ص ۱۰.

5.سوره مائده ، آيه ۶۲.

6.الخصال، ص ۳۲۹.

7.ر. ك : بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۴۲ و ۵۳.

صفحه از 327