روايات تفسيری و حديث رمز انگاری قرآن - صفحه 10

منظور از اين سخن آن است كه در اين آيه ، رفتن با پاى جسمانى مراد نيست .
امام كاظم عليه السلام [ در تفسير آيه مباهله ، سوره آل عمران ، آيه 61] فرمود :
تأويل «أَبْنَآءَنَا» ، حسن و حسين عليهماالسلام ، و تأويل «نِسَآءَنَا» ، فاطمه عليهاالسلام ، وتأويل «أَنفُسَنَا» ، على عليه السلام است .۱
بديهى است كه با توجه به آيه مباهله و افرادى كه در آن جريان حضور داشته اند مقصود از «ابناءنا» و «نساءنا» كسان ديگرى جز آنان كه در اين روايت آمده است ، نمى توانند باشند .
نتيجه آن كه ، آنچه از پيامبر ، اهل بيت عليهم السلام ، صحابه و تابعان در كاربرد واژه تأويل رسيده ، اين امر را تأييد مى كند كه تأويل به معنا و مقصود گوينده از كلام گفته مى شود كه شامل معانى مطابقى ، التزامى ، حقيقى ، مجازى و مصاديق مقصود در هر يك مى شود . بنابراين در اين دسته از روايات كه مربوط به معناى تنزيل و تأويل است سخنى دالّ بر مرموز بودن تأويل قرآن وجود ندارد .

4 . انواع رواياتِ تفسيرِ متن

رواياتى را كه محور آنها تبيين بخشى از متن آيات قرآن كريم است ، بيشترين حجم روايات تفاسير اثرى را به خود اختصاص داده و اصطلاحا «روايات تفسيرى» ناميده مى شوند . اينگونه روايات را به جهت شيوه هاى مختلفى كه در آنها به كار گرفته شده است ، مى توان به چند دسته تقسيم كرد و نبايد همه آنها را در يك سطح ارزيابى نمود . اين روايات در اقسام زير قابل تقسيم اند .

اين تقسيم را مى توان به شكل زير نيز ارائه كرد :

اينك طبق تقسيم نخست ، اقسام چهارگانه آن را يك به يك مورد بررسى قرار مى دهيم .

1.بحار الأنوار ، ج ۹۳ ، ص ۲۴۱ .

صفحه از 21