عرفان و اعلاى منازل ارباب كشف و ايقان است و متذكّر مى گرداند به ملاحظه تجدّد انواع انعام ^۱ و توارد اصناف اكرام ملك علاّم ـ عزّوعلا ـ و تفرّد ذات مقدّسه منعم به افاضه نعم ظاهره و باطنه و هدايت مى فرمايد به تحصيل منصبى كه مثمر سعادت صورى و معنوى و ملزم دولت دنيوى و اخروى است ؛ چه كمال استغنا به آلاء به حكم نصّ «لئن شكرتم لأزيدنّكم »^۲ ميسّر و سلطنت عقبى به موجب آيه كريمه «وسَيَجزي اللّه الشّاكرين »^۳ مقرّر است و مثبت اين مقصود است آنچه حضرت اميرالمؤمنين ^۴ ـ كرّم اللّه وجهه ـ فرمود كه: من حمد اللّه ^۵ على أياديه السّابغة و شكره على أنعمه السّابقة استوجب المزيد ^۶ يعنى هر كه ثناى خداوند عزّوعلا ^۷ بگويد بر نعمت هاى كامله و انعامات شامله و اكرامات وافره ^۸ واصله او ، و شكر نعمت هاى سابقه زايله و حاصله به جاى آورد ،مستوجب مزيد انعام و افضال حضرت ذوالجلال گردد .

نظم

اى كه تو را هست ز نعمت بسىشكر خدا گوى نه از هر كسى
كانچه تو را مى رسد از بيش و كمعين عطايست و نوال كرم
منهج ارباب يقين شكر اوستهرچه رسد نيك و گر بد نكوست
شكر بود جاذب شكر الهمونس دل ماحى نقش گناه
شكر خداوند كريم وحيدبر تو كند نعمت حق را مزيد
شكر نوال و كرم ذوالجلالاز نعم او دهدت بى زوال
آمده از يُمن ثناى شكورنعمت حق پى به پى و بى قصور
آن نشنيدى كه امين حرمگفت كه با شكر تدوم النّعم
شكر كه هم از نعمش نعمتى استشكر بر آن هم اثر رحمتى است
اى سعادتمند! لفظ «قد علم» كه در كلام قدسى واقع است ، اشارت است به اكمل