اختلاف ^۱ مصالح مى شد . پس تأثير قدرت حق ـ جلّ و علا ـ در تمديد آن و ازاله آن اندك اندك ، افاده فايده رعايت مصالح اين عالم است و خوش تر احوال است ، و از اين است كه حق ـ جلّ و علا ـ وصف جنّت به « ظِلٍّ مَمْدُود » فرموده .
و باز از امارات حدوث است .

[ دليل بر حدوث عالم ]

و باز ، دالّ است بر اين كه : اگر آفتاب نبودى ، سايه كى شناخته شدى ؟ و اگر نور نبودى ، ظلمت از كجا متميّز گشتى ؟ پس اشيا باَضدادِها شناخته مى شوند كه اندك اندك ، شعاع شمس را ارتفاع مى دهد و به جاى او سايه مى آورد .

[ باز دليل حكمت و علم ]

و باز ، او را به تدريج قبض مى نمايد و زايل مى سازد جهت انتظام / 50 / مصالح ؛ چه ، اگر يك بار مقبوض مى فرمود ، مهمّات مردمان كه به آفتاب باز بود ، معطّل خواهد ماند .
و باز تا دليل ديگر باشد بر حدوث كه به تحويل و انتقال متبصّر شوند و به تحريك او ـ جلّ شأنه ـ مهتدى شوند .

[ باز دليل علم و حكمت ]

و باز ، آسمان را سبز فرموده از براى منافع بسيار ، از جمله آن است كه موافق ترين رنگ هاست به ديده ، و نور بصر را تقويت مى نمايد ، و اطباى حاذق به كسى كه بينايى او كُند شده باشد ، حكم كرده اند كه پيوسته نظر كند به تغار كبودى كه مملوّ از آب باشد ، و نيز اطبا ، ضعيف الباصره را امر مى كنند به نظر در خُضرت و نظر به خُضرت را باعث تقويت باصره مى دانند . پس سبزى[اى] كه در آسمان قرار فرموده ، براى زيادتى قوّت باصره است .
و باز ، سبب زوال همّ و سوداست و زينتى است براى نگرندگان ؛ و امّا سبزى