مى گردانند و نفع خود را از هيچ كس ، منع نمى نمايند ، و هر نزديك و دور ، از ايشان بهره يابند و از فيض نور خود ، هيچ كس را محروم نمى گردانند .
پس هر گاه كسى خود را از فيض آفتاب منتفع نگردانَد ، او خود را محروم كرده و او را بر آفتاب ، حجّتى نيست ؛ بلكه آفتاب را بر او حجّت است . پس در صورتى كه آفتاب و ستاره بينى و به او اهتدا نكنى ، او را چه زيان ؟ ! و اگر ائمه را يابى و به ايشان اقتدا نكنى ، ايشان را چه نقصان ؟ ! در هر دو حال ، زيان تو راست و جزاى كردار بر توست .
پس هيچ چيز را خداى جلّ و علا ، مجمل و مهمل نگذاشته . كسى كه به آنها مهتدى نشود ، تاوان بر اوست . عالَم در ابتدا هيچ نبود و تاريك بود ؛ حق ـ جلّ و علا ـ از جِرم آفتاب ، چراغ روشن برافروخت تا خلايق به منافع رسند .
همچنين جهان را اوّل فطرت و مبدأ بعثت ، ظلمت [ ضلالت و جهالت ]فرو گرفته بود ، عالم ، تيره و تار گرديده بود و ضلالت داشت ، و فِرَق مشركين و طوايف عَبَده اوثان در جهالت تعبّد اصنام و پرستش عالم اجرام و آتش پرستى مشغول بودند ، روشنى آفتاب عالمتاب هدايت محمّدى و ماه / 83 / جهانتاب ارشاد اميرالمؤمنين عليه السلام [ ايشان ] را از ظلمت آباد كفر و جهالت بيرون آورد و [ حق تعالى ]عالم را به ضيا و نور ايشان و يازده فرزند از نسل ايشان ، منوّر گردانيد . گمراهان راه يافتند و هر كسى راه و مقصد خود بديد و به غرض و مقصود خود رسيد .
و همچنان كه آفتاب كه به مغرب رسيد ، به جاى او ماهى برآورد ، همچنان غروب ضياى نور محمدى كه شد ، مردمان از طلوع نور حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام منتفع مى بودند و به هدايت او مهتدى شدند ، كما قال صلى الله عليه و آله : أَنَا وَعليّ مِنْ نُورٍ واحِدٍ ، وَ أَنَا كالشّمسِ وَعَليٌ كَالقَمَرَ . ^۱ به روشنى هدايت آن ماهِ جهان افروز ، خلق از ظلمت گمراهى خلاص شدند ، و به نور معرفت الهى رسيدند و از شب تار تاريكِ جهالت به