را / 103 / قبله ساخته اند ، و نه به نصارا مايل است ؛ چه ايشان ، رو به جانب شرق كنند ، و مصباح ، حضرت رسالت است .
و قولى آن است كه : مشكاة ، سينه با سكينه حضرت رسالت است و زجاجه ، دل بى غَلّ او ، و مصباح ، عِلم او و شجره ، خُلق شامل او كه نه در جانب اِفراط است و نه در طرف ۱ تفريط ، و نزديك است كه از اخلاق حميده و محاسن ستوده او عالم ، نورانى گردد و از اِنضمام اخلاق آن سرور با افعال ، سِرّ نورٌ عَلى نُورٍ سِمَت ظهور يابد و از اين تأويل نيز ۲ تعبير از لسان صباح به آن حضرت ، كمال ظهور يافت .
امّا در تفسير اهل بيت عليهم السلام وارد [ شده ] است كه : مِشكاة ، حضرت رسالت است و زجاجه ، فاطمه زهرا عليهاالسلام ، كه كوكبى است درخشان ميان زنان بهشت و افروخته شده است از شجره مباركه ابراهيم ، كه نه شرقى است و نه غربى است چنان كه گذشت ۳ ؛ بلكه ملّت او مسلمانى است و مايل است از همه اديان باطله بيگانه پرستى ، و ظهور ائمه هدا عليهم السلام از نسل آن سيّده نساء است . و از امامى عقب امامى ، معنى نورٌ على نور ، هويداست .
و در بعضى احاديث وارد است كه : مِصباح ، كنايه از علم است و زجاجه ، سينه ائمه هدا ۴ ست و مشكاة ، عبارت از ذات محمّدى است كه منبع علوم اوّلين و آخرين است و شجره مباركه على بن ابى طالب ، كه ائمه از نسل او ظاهر گرديده اند ۵ ، و چون نور هدايت ايشان با قرآن قرين شود ، سرّ «نورٌ على نور» ، سِمَت ظهور پذيرد .
[ دليل بر اين كه مراد از فقرات ثلاثه ائمه هدايند ]
بدان كه چنانچه لسان صباح ، / 104 / روشنى دنياست ، آن حضرت و ائمه
1.ب : جانب .
2.ب : سرّ .
3.الكافي ، ج ۱ ، ص ۱۹۵ ؛ العمدة ، ابن بطريق ، ص ۴۲۳ ؛ الأربعين ، قمي ، ص ۴۴۸ و . .
4.ب : طاهرين .
5.التوحيد ، صدوق ، ص ۱۵۸ ؛ بحار الأنوار ، ج ۲۳ ، ص ۳۱۱ .
