[ دليل قدرت او به همه مقدورات ]

و باز ، دليل است بر كمال قدرت بى غايت كه بى علاقه و عُروه و ستون ، سقف ، به پاى دارد و بلند برافرازد كه صنعت او ـ جلّ شأنه ـ بر خلاف صنعت همه صانعان باشد ؛ زيرا كه هيچ كس سقف ، پيش از اساس نتواند ساخت و بى ستون بلند ، نتواند برافراشت .

[ دليل ديگر بر قدرت و اختيار ]

و باز ، دليل است بر كمال قدرت بى غايت كه چون آسمان ها مساوى ساير اجسام اند از جسميت ، پس بالذات ، قابل ميل هابط باشند ؛ وليكن واجب تعالى به محض قدرت كامله خود ، آنها را تا قيام قيامت نگاه دارد و از سقوط ، محفوظ نمايد ، و اين اجرام ثقيله را با اين همه عظمت در هوا بى عُروه و علاقه و ستون معلّق بدارد ، و اين ، حجّتى است قاطع ، و برهانى است ساطع بر كمال قدرت و لطف تدبير صانع .

[ دليل ديگر بر علم و قدرت و اختيار و بقاى صانع عالم ـ جلّ شأنه ـ و حدوث عالم ]

/ 35 / و باز در طلوع و غروب آفتاب ، احوال عجيبه و آثار غريبه وديعه فرموده كه به نظر و تأمّل ، معلوم مى شود كه اين همه غرايبِ آثار و منافع بى شمار ، بدون تدبير قادر در كمال اختيار ، عقلاً محال است كه به ظهور رسد .
يكى آن كه طلوع آفتاب شبيه خلق عالَم و تكوين اوست ، و غروب او شبيه خراب عالم و وقت قيام ^۱ است . تقرير تشبيه ، اين كه ظلمت ، صفت عدمى است ، پس شديد المناسبه است به عدم اصلى مستمر از ازل تا وقت حدوث عالم ، چنانچه در اوّل شب ، ظلمت مستقر بود در جميع اَقطار سماوات و اكناف ارض . پس ظلمت عدم نيز مستقر بود . آن جا نه لوح بود نه قلم ، و نه نور بود و نه ظلمت ، و نه آسمان بود و نه زمين ، و نه طول بود و نه عَرض ، و نه هيچ چيز ، كان اللّهُ وَلَمْ يَكُنْ مَعَهُ شَيءٌ غَيْرُهُ ،