« فَعَمِيَتْ عَيْنٌ لَمْ تَرَهُ » ۱ كما قالَ سَيّدُنا عليه السلام : لا أَعْبُدُ رَبّاً لَمْ أَرَهُ .۲به سوى۳اين معنى ناظر است حديثى كه جارى بر لسان اكابر است : كُنتُ كَنْزاً مَخْفِيّاً فَأحْبَبْتُ أنْ اُعْرَفَ ، فَخَلَقْتُ الْخَلْقَ لِكَي اُعْرَفَ۴.
و مضمون اين مطلب را حاصر است آنچه از كلام بعضى مرقوم و حاضر است [ كه وقتى ] ابواب مخزن وجود به حكم كنت كنزاً مخفياً مسدود و به مفتاح فأحببت أن اُعرف مفتوح و مشهود شد ، نخست شبستان هويت مطلقه روشن از احديت ذات ، پس از آن سلطان واحديت تكيه زن ۵ اَرائك صفات گشت ؛ إنَّ اللّهَ كَانَ مُتَّكِئاً فَاسْتَوى جَالِساً ۶ .
و شكى و شبهه اى نيست كه از احسن مظاهر صفات بارى و اشرف مناظر شؤونات پروردگارى ، بعد از وجودات كاملة الثمات ۷ فائضة البركات جامعة السعادات عالية الدرجات انبياى مرسلين و اوصياى طاهرين ـ صلوات اللّه و سلامه عليهم أجمعين ـ وجودات ظاهرة الشرافات سلاطين اسلام و پادشاهان ملت سيد انام ـ صلى اللّه عليه وآله البررة الكرام ، و أنار اللّه براهينهم في مرور الدهور والأعوام ـ است كه هر يك به مقتضاى « السلطان العادل ظلّ اللّه » ۸ مرآت معظم صفات خلاّق ارضين
1.در كلمات حضرت سيد الشهدا عليه السلام است كه : عَمِيَتْ عَيْنٌ لا تَرَاكَ ولا تَزَالُ عَلَيْهَا رَقِيباً . ر . ك : بحار الأنوار : ج۶۷ ، ص ۱۴۲ ، باب ۴ ، ح ۷ ، وج ۹۸ ، ص ۲۲۶ ، باب ۲ ، ح ۳ .
2.مضمون كلام حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام به ذعلب است كه سؤال كرد : هل رأيت ربك ؟ و حضرت جواب فرمودند : ويلك يا ذغلب! لم أكن بالذي أعبد رباً لم أره ، سپس ذعلب كيفيت رؤيت را پرسيد . حضرت جواب فرمودند : ويلك لم تره العيون بمشاهدة الأبصار ، ولكن رأته القلوب بحقائق الإيمان . ر . ك : بحارالأنوار ، ج ۴ ، ص ۲۷ ، باب ۵ ، ح ۲ ؛ وشبيه آن در : ج ۴ ، ص ۴۴ ، باب ۵ ، ح ۲۳ و جز آن .
3.«به سوى» مشوش است ، آن را از نسخه روضاتى اخذ كرديم .
4.بحارالأنوار ،ج ۸۷ ، ص ۱۹۹ ، باب ۱۲ ، ح ۶ وج ۸۷ ، ص ۳۴۴ ، باب ۱۳ ، ح ۱۹ .
5.مخطوط: + و .
6.روايت مرفوعه اى از امام باقر عليه السلام منقول است كه مطابق آن ، حضرت باقر عليه السلام تكيه زده بودند نه اين كه خداوند تكيه زن باشد . در اين روايت زراره از حضرت پرسيد : أكان اللّه ولا شيء ؟ قال : نعم ، كان ولا شيء . قلت : فأين كان يكون ؟ قال : وكان متكئاً فاستوى جالساً وقال : أحلت يا زرارة ، وسألت من المكان إذ لامكان . ر . ك : الكافي ، ج ۱ ، ص ۹۰ ، ح ۷ .
7.كذا ، ظاهرا «السمات» يا «الصفات» صحيح باشد .
8.مضمون « السلطان ظلّ اللّه في الأرض » بدون لفظ عادل ، در كلمات پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم ديده مى شود . ر . ك : بحارالأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۳۵۴ ، باب ۸۱ ، ح ۶۹ به نقل از الأمالي ، در روايتى ديگر كه در عوالي اللئالي نقل شده چنين آمده : السلطان ظل اللّه يأوي إليه كل مظلوم . ر . ك : بحار الأنوار ، ج ۷۷ ، ص ۱۶۷ ، باب ۷ ، ح ۲ .
