يك پُشته هيمه به دوش خود برداشته بود . پس صحابه عرض كردند كه : يا روح اللّه ! خبر داده اى ما را كه آن مرد مرده است و او اين است كه مى بينم او را زنده ! حضرت به آن مرد فرمودند كه : پشته خود را بگذار . آن مرد پشته خود را گذاشت و آن را باز كرد ، ناگاه مار سياهى را ديدند كه سنگى را به دهن فرو برده . پس حضرت به او فرمودند كه : امروز چه عملى از تو سرزده ؟ عرض كرد كه : يا روح اللّه ! من دو قرص نان داشتم ، سائلى به من گذشت ، يك قرص آن را به او دادم ^۱ .
و بدان كه صدقه بر پنج قسم است ^۲ :
قسم اول : صدقه مال ، و آن گذشت .
قسم دويم : صدقه جاه ، و آن عبارت است از شفاعت كردن مردم ؛ چه رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلمفرمودند كه : أفْضَلُ الصَّدَقَةِ صَدَقَةُ اللِّسَانِيعنى فاضل ترين صدقات صدقه لسان است .قِيلَ : يَا رَسُولَ اللّهِ ، وَمَا صَدَقَةُ اللِّسَانِ؟عرض شد كه : يا رسول اللّه ! صدقه زبان چيست؟قالَ : الشَّفَاعَةُ تَفُكُّ بِهَا الأَسِيرَ ، وَ تُحْقِنُ بِهَا الدَّمَ ، وَتَجُرُّ بها المَعْرُوفَ إلى أَخِيكَ ، وَتَرْفَعُ الْكَرِيهَةَ^۳فرمودند كه : صدقه زبان ، شفاعتى كه رها كرده شود به سبب آن اسيرى و نگاه داشته شود به سبب آن خون مسلمانى و كشيده شود به سبب آن احسانى و نيكى به سوى برادر تو و رفع شود به جهت آن ناخوشى و كراهت از او .
قسم سيم : صدقه عقل و رأى است و آن عبارت است از مشورت ، يعنى هر گاه مسلمانى با كسى مشورت نمايد ، آنچه صلاح اوست به او بگويد .
قال النبي : تَصَدَّقُوا عَلَى أخِيكُم بِعِلْمٍ يُرْشِدُهُ ورَأْيٍ يُسَدِّدُهُفرمودند رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلمكه : تصدق نماييد بر برادر خود به عملى كه او را ارشاد نمايد و به رأيى كه كار او را به صلاح آورد .
قسم چهارم : صدقه زبان است ، و آن عبارت است از وساطت ميان مردم و سعى كردن در امرى كه باعث خاموش شدن آتش عداوت شود و اصلاح در ميان دو خصم ،