متفطن بصير پوشيده و مخفى نيست .
آرايش دويم : به تحقيق كه از آنچه پيش از اين مرقوم شد معلوم گرديد كه پادشاهى لايزال ، و حكمرانى بى مثال ، مخصوص است به ذات پاك قادر متعال ، و خداوند ذى الجلال ـ جلّت عظمته و عمّت نعمته ـ و پادشاهى ديگران نمونه اى است از پادشاهى ملك منان ، و شهريارى شهرياران شمّه اى است از شهريارى خالق سبحان ، و به دست قدرت اوست عزل و نصب جميع سلاطين ، و به امر حتمىّ الامتثال اوست قبض و بسط كل خواقين . الحال بدان كه اين پادشاه بر حق و شاهنشاه مطلق را جميع اقطاع مملكت و ارباع سلطنت ، بر چهار گونه است :
اول : ممالك غير متناهيه بهشت و دوزخ كه عالمى است با وسعت بسيار ، و سرايى است با ممالك بى شمار و آناً فآناً به تصريح بعضى اخبار از طريق اهل بيت اطهار ـ عليهم صلوات اللّه الملك الغفار في آناء الليالي وأطراف النهار ـ در تضاعف و تزايد و تكاثر و تباعد است ، « سَابِقُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا كَعَرْضِ السَّمَآءِ وَ الْأَرْضِ »^۱ رزقنا اللّه إيّاها و ^۲ زمرة المؤمنين .
دويم : ممالك محروسه برزخيه كه ارباب رصد روحانى وجود آن را به مكاشفات و رياضات نفسانى مستند نمود و از شرع مقدس هم اخبارى چند بر آن دلالت دارد كه ذكر آن در اين مقام خارج از وضع اين مختصر است .
« وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُواْ فِى سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَ تَام بَلْ أَحْيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ »^۳ .
سيم : ممالك محققه اى كه ابتداى آن عبارت است از سطح مقعّر آب ، و انتهاى آن گذشته است از سطح محدّب فلك اطلس و ما بعد آن كه به غير از خداوند منّان و بعضى از خاصان احدى بر آن مطلع نيست سُبْحَانَ اللّهِ رَبِّ السّماواتِ السَّبْعِ وَرَبِّ الأَرَضِينَ السَّبْعِ ومَا فِيهِنَّ ومَا بَيْنَهُنَّ وما فَوْقَهُنَّ وما تَحْتَهُنَّ ورَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ .
چهارم : ممالك ظاهره محسوسه از بقاع مأنوسه و غير مأنوسه و مسكونه و غير