در آمدی بر شيوه های ارزيابي اسناد حديث - صفحه 72

الاحاديث ولا ينظرون فى سندها، ولا يفرقون بين حقها و باطلها ولايفهمون ما يدخل عليهم فى اثباتها ولا يحصلون معانى ما يطلقون منها» ۱ .
اما آن دسته از اصحاب ما كه وابسته به اخبارند، افرادى سليم النفس، كند ذهن و ساده انگارند. احاديثى را كه مى شنوند، با تمام وجود مى پذيرند؛ تأملى در سند ندارند؛ حق و باطل آن را تميز نمى دهند و معانى آن را درك نمى كنند.
اخباريگرى جديد كه از ملا امين استرآبادى آغاز شد، داراى ديدگاههاى ويژه اى است ۲ كه يكى از آنها معتبر دانستن كتب اربعه و پاره اى كتب ديگر است. اينان گرچه در اين زمينه اختلاف نظر دارند، ليكن در اين مطلب مشتركند كه در قلمروِ مورد نظرِ هيچ يك از آنها، نيازى به «علم رجال» و بررسى سند نيست. در واقع، اينان به مصونيت اين مجموعه از «جعل» و «وضع» باور دارند.
ادله ديگرى كه بر بى نيازى از علم رجال اقامه شده، در حقيقت مؤيّدهايى است كه ديگران اقامه كرده اند و نقد شده است. از اين رو، اينكه عمل مشهور ما را بى نياز از علم رجال مى سازد، يا اينكه علم رجال به مفتضح ساختن راويان مى انجامد و يا اينكه شرائط شهادت، در عالمان رجال جمع نيست ۳ و... همه اينها ادله فرعى است؛ دليل عمده و اصلى اين گروه، همان اعتقاد به مصونيت احاديث مورد نظر است.
ملا امين استرآبادى در «فوائد المدنية»، فصل نهم را به تصحيح احاديث كتب، اختصاص داده و دوازده دليل كه آنها را توفيق ملك علّام و دلالت اهل ذكر ـ عليهم السلام ـ مى داند بر آن اقامه نموده است. ۴
پس از وى حسين بن شهاب الدين عاملى (م 1076 ق) همين راه را دنبال كرده است. ۵

1.تصحيح الاعتقاد، ص ۳۸ به نقل از: مصادر الاستنباط بين الاصوليين والاخباريين، ص ۵۲

2.جهت آگاهى از آراى اخباريها رجوع شود به: مصادرالاستنباط بين الاصوليين والاخباريين، محمد عبدالحسين محسن الغراوى المعالم الجديدة، شهيد سيد محمدباقر صدر، ص ۷۶ ـ ۸۳ دائرة المعارف الشيعة، حسن الامين، ج ۳، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۹ دائرة المعارف تشيع، ج ۲، ص ۷ ـ ۱۳

3.معجم رجال الحديث، ج ۱، ص ۲۱ ؛ تنقيح المقال، ج ۱، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۸

4.الفوائد المدنية، ص ۱۸۱

5.هداية الابرار، ص ۸۲

صفحه از 98