نقد حديث: كتابشناسى و متن پژوهى

سيّد محمّد عمادى حائرى

چكيده

چكيده: هدف اين نوشتار، بازشناسى شيوه بررسى حديثى علماى قديم شيعه است، و گشودن روزنه اى براى بازگشت بدان شيوه اصيل، واقع گرا و كارآمد. شيوه اى كه نخستين گام آن، كوشش براى دستيابى به متن اصيل است، با راهكارهايى مانند: توجّه به ضبط متن، اختلافات متون، قرينه هاى جنبى،... و در يك كلام، اثبات متن. پيداست كه اين روش، پيوندى تنگاتنگ با نگره هاى كتابشناسى داشته است. بدين جهت، مطالعه مقاله ديگر نگارنده: «نگره هاى كتابشناسى در فهرستهاى طوسى و نجاشى»، به عنوان درآمد يا مكمّل اين نوشته، در فهم اين نگرش سودمند خواهد بود. در نگارش اين مقاله، از مباحث حديثى و مبانى رجالى حضرت آيت اللّه سيّد احمد موسوى مددى بهره فراوان برده ام، هم چنان كه انتشار كتاب ارزشمند استاد دكتر سيّد حسين مدرسى طباطبايى (ميراث مكتوب شيعه از سه قرن نخستين هجرى) عزم مرا در مكتوب ساختن اين انگاره جزم كرد. هر چند پژوهشهاى متعدّدى در دست است كه مصداق اين نگاه به منابع حديثى به شمار مى آيد، امّا براى نخستين بار است كه مفهوم اين نظرگاه حديثى/ رجالى تدوين و تحرير مى شود. نگارنده چشم به راه نقد عالمانه اهل نظر است و از گفتگوهاى راهگشا در اين باب استقبال مى كند.

كليدواژه ها: فهرست، كتابشناسى، نقد متن، نسخه، طريق روايت.