نگره هاي كتابشناسي در فهرستهاي طوسي و نجاشي - صفحه 191

ـ قال لى سلامة بن ذكا: إنّ هذا الكتاب ألفان و خمسمائة ورقه. ۱
ذكر احمدبن الحسين ... أنّه وقع إليه كتاب فى الإمامة ... يكون نحوا من خمسين ورقة. ۲

ب . الفهرست طوسى:

قال ابن الوليد: و أخرجها إلينا الحسين بن الحسن بن أبان بخطّ الحسين بن سعيد، و ذكر أنّه كان ضيف أبيه. ۳
ـ نسخ بخطّه شيئا كثيرا. ۴
ـ أنّ هذه الكتب كانت فى المسودّه و لم يوجد منها شى ء. ۵
ـ فمن كتبه كتاب العبّاسى و هو كتاب عظيم نحو عشرة آلاف ورقة .... ۶
ـ له كتب كثيرة، منها... كتاب النوادر نحو ألف ورقة. ۷
ـ فمن كتبه... كتاب المنتخبات نحو من ألف ورقة. ۸
ـ له كتاب زيارة الرضا عليه السّلام و فضله و معجزاته نحو من مائتى ورقة. ۹

6 . نحوه دستيابى و طريقه تحمّل كتاب

طريق تحمّل حديث، از مهم ترين مباحث در بررسى روايات است. شيوه هاى مختلف تحمّل (قرائت، سماع، إخبار، اجازه، وجاده) در بررسى اعتبار روايات داراى اهمّيت بسيار است. از شيوه هاى دستيابى راويان به اثر مكتوب مى توان در بررسى اصالت متن يارى جست. براى نمونه، اگر نسخه اصل كتابى (مثلاً از حسين بن سعيد) به دست ابن وليد رسيده باشد و او از مؤلّف از اصل نسخه اجازه سِتانده باشد، بنابراين، طريق او و شاگردش صدوق معتبرتر و استوارتر از طُرُق ديگر خواهد بود. درست در برابر اين، دستيابى كتابى به صورت «وجاده» و بدون «اجازه»، از طُرُق ضعيف تحمّل حديث به شمار مى آيد.
نجاشى و شيخ در بسيارى موارد، به نحوه دستيابى خود به كتاب و طريق تحمّل آن اشاره مى كنند:

1.همان، ص ۲۶۳، ش ۶۸۹ (على بن محمّد العدوى).

2.همان، ص ۴۵۹، ش ۱۲۵۴ (ابوالشداخ).

3.لفهرست، طوسى، ص ۱۵۰، ش ۲۳۰ (الحسين بن سعيد).

4.همان، ص ۱۲۱، ش ۱۶۱ (الحسن بن موسى النوبختى).

5.همان، ص ۸۷، ش ۱۱۷ (احمد بن محّمد بن نوح).

6.همان، ص ۷۴، ش ۹۳ (احمد بن اسماعيل).

7.همان، ص ۱۲۲، ش ۱۶۲ (الحسن بن محبوب السراد).

8.همان، ص ۲۱۵، ش ۳۱۶ (سعيد بن عبداللّه القمى).

9.همان، ص ۵۳۸، ش ۸۷۷ (ابوالطيب الرازى).

صفحه از 198