شب قدر - صفحه 204

آيه 142 «وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ» آمده ـ مطرح كرده و مى گويد:
در اين سى شب حضرت موسى عليه السلامكمال مجاهده را مى كرد تا شايستگى نهايى را براى نزول الواح پيدا كند؛ سپس از عبارت «وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ» چنين نتيجه گرفته اند كه چون حضرت موسى عليه السلامنتوانست دوره سلوك خود را در سى شب به پايان برساند خداوند متعال ده شب اضافه فرمود تا دوره اش به پايان برسد؛ پس از آن حال امام عليه السلامرا با حضرت موسى عليه السلاممقايسه كرده و اين گونه نتيجه گرفته اند كه امام عليه السلام هم براى خود دوره اى دارد و اگر آن دوره را تا شب نوزدهم به پايان برساند؛ ملائكه در آن شب بر قلب شريف امام عليه السلامنازل شده و آن شب شب قدر است ، ولى اگر دوره خود را در آن شب به پايان نرساند ، شب قدر موكول به شبهاى بعد يعنى بيست و يكم و بيست و سوم مى شود. ۱
بر اين احتمال اشكالاتى وارد است كه به آنها اشاره مى كنيم:
اوّلاً . قياس امام عليه السلام با حضرت موسى قياس مع الفارق است. در روايات بسيارى كه از ائمه عليهم السلاموارد شده فضيلت ائمه هدى بر انبيا سلف بيان گرديده كه ما براى نمونه يكى از آنها را مى آوريم.

۰.در روايتى امام صادق عليه السلام به راوى مى فرمايد:مردم در باره پيامبران اولو العزم و مولاى شما اميرالمؤمنين عليه السلام چه نظر دارند؟ مى گويد: گفتم: آنان احدى را بر پيامبران اولوالعزم برترى نمى دهند. حضرت فرمودند: خداوند به موسى عليه السلام فرمود: «وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْعِظَةً»۲ يعنى «براى موسى در الواح تورات از هر چيزى موعظه نوشتيم» و نمى فرمايد: كلّ شى ء موعظة (همه چيز موعظه را) و به حضرت عيسى عليه السلاممى فرمايد: «وَ لاُِبَيِّنَ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ»۳ و نمى فرمايد: كلّ شى ء. امّا در باره مولاى شما اميرالمؤمنين عليه السلامفرموده است: «قُلْ كَفى بِاللّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ»۴ ، يعنى «بگو براى گواه بودن ميان من و تو، خدا و كسى كه علم كتاب نزد اوست كافى مى باشد» ، و نيز فرموده است: «وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلاّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ»۵ ، يعنى «هيچ تر و خشكى نيست مگر آنكه در كتابى آشكار آمده است» و علم كتاب نزد او (اميرالمؤمنين عليه السلام) است. ۶

ثانيا . به ميقات رفتن حضرت موسى عليه السلام و اضافه شدن ده روز به آن «وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ» هيچ ربطى به نزول ملائكه بر قلب حضرت موسى عليه السلام ندارد ، همچنان كه گفتار مفسران در مورد اين آيه مؤيّد نظر ماست. مفسران در مورد اضافه شدن ده روز به وعده

1.ر.ك: ماهنامه قرآنى نداى وحى، سال نهم، شماره ۹۲ و ۹۳ .

2.سوره اعراف، آيه ۱۴۵

3.سوره زخرف، آيه ۶۳

4.سوره رعد، آيه ۴۳

5.سوره انعام، آيه ۵۹

6.بصائر الدرجات، ص ۲۳۹؛ الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۷۵؛ تأويل الآيات الظاهرة، ص ۲۴۳؛ بحارالأنوار، ج ۳۵، ص ۴۳۰ .

صفحه از 208