حال حديث ندارد .
با اين توضيح ، به تعريف رويكردها مى پردازيم :

1 ـ 1 ـ 2 . تعريف رويكردها

رويكرد اثباتى ، رويكردى است ، علمى ، پژوهشى و منتقدانه، با هدف اثبات يا نفى سند يامتن و مفاد احاديث .
به طور كلّى اين رويكرد ، در هر پژوهش علمى ، با بهره گيرى از ساز و كارها و اصولى انجام مى پذيرد كه حتّى المقدور بتواند پژوهشگر را به گزاره ها و نتايج قطعى يا نزديك به قطع و قابل اعتمادِ در علوم كاربردى و يا معتبر در مقام عمل برساند .
رويكرد ثبوتى ، رويكردى است ، علمىْ ـ پژوهشى با هدف نيل به واقع امر و حقيقت حال احاديث از نظر متن و سند .
به طور كلّى، اين رويكرد ، در هر نوع پژوهش ، براى نيل به حقايق علمى محض است .

2 ـ 1 . اساس استدلال ها در دو رويكرد

اساس استدلال ها در مبادى تصديقى رويكرد ثبوتى ، قطع و يقين ^۱ است ؛ يعنى هر دليلى كه نتيجه اش به قطع و يقين به گزاره علمى مورد نظر برگردد ، پذيرفته است ، و گر نه هر گونه احتمال خلاف در هر مرتبه اى از قوّت و ضعفش در جايگاه و مرتبه خود محفوظ مى ماند ؛ چه احتمالات علمى قوىّ و قابل اعتماد در عرصه كاربرد باشند ، يا احتمالات ضعيف و غير قابل اعتماد .
امّا اساس و محور استدلال ها در رويكرد اثباتى ، اعمّ است از قطع و يقين وجدانى و يا دليل اثباتى معتبر و قابل اعتماد و يا حتّى اصل عملى معتبر ، در حوزه پژوهشى مربوط . پس علاوه بر دليل مفيد قطع ، هر دليلى كه براى اثبات همراه تسامح در مرحله كاربرد ، كافى و قابل اعتماد باشد ، و يا حتّى هر اصل و مبانى عملى كه براى كاربرد در حوزه مورد پژوهش معتبر شمرده شود ، پذيرفته است .

3 ـ 1 . جمع رويكردها يا خلط آنها

برخى تأويل گرايان و اخباريان و جمعى از معاصران كم آشنا با بايسته هاى حديث پژوهى ، به علّت عدم شناخت كافى از واقعيت هاى عالَم حديث و ماهيت و قلمرو اين دو رويكرد پژوهشى و مقتضيات آنها ، دچار خلط علمى و اختلال طريقه و خروج از اعتدال در نقد و تأويل و يا دفاع از احاديث گرديدند كه بسى خسارات و كژى ها بار آورد ؛ اما عالمان راسخ و آشناى با بايسته هاى عرصه حديث ، از اصوليان نصوص گرا تا محدّثان اهل درايت ، با شناخت ماهيت و مقتضيات اين دو رويكرد ، در