1 . منازل رحمت خداوندى در زندگى انسان :
رحمت خداوندى بر همه اشيا گسترده و همه پديده ها را شامل شده است. و از هر ذره ناچيزى هم دريغ نشده است. در هر جا و هر وقت و همه پديده ها را در بر مى گيرد. پس اين همان رحمت و لطف گسترده، فراگير و همه جانبه است.
ولى منازل ديگرى براى رحمت خداوند متعال در زندگى انسان وجود دارد كه فقط براى انسان آورده شده است و ميزان آن براى ساير موجودات و با منازل، مكان ها و زمان هاى ديگر متفاوت است. و فقط در اين منزل به خصوص است كه براى انسان گونه اى ويژه از رحمت الهى پديدار مى شود، و رحمت هاى الهى بر انسان جارى مى شوند ؛ جارى شدنى سيل آسا، آن چنان كه همه وجود انسان ها را سرشار از نعمت هاى الهى مى سازد.
و از جمله منازلِ فراوان رحمت الهى، نماز است ؛ زيرا نماز مايه نزول رحمت الهى براى انسان است. و از جمله اين منازل تقوا و پرهيزگارى است ؛ زيرا تقوا از منازل و وسايل نزول رحمت خداوندى است. و خداوند متعال خود در قرآن مجيد فرموده است :
و اگر اهل اين شهر ايمان آورده و پرهيزگارى پيشه كنند ؛ هر آينه درهاى بركت و رحمت آسمان و زمين را به روى آنان خواهيم گشود ... .۱
و از آن منازل است اضطرار يا نيازمندى هاى لازم، ضرورى و اجتناب ناپذير كه طى آنها اين چنين خداوند متعال را مى خوانيم : «أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ ...»۲ و از آنهاست دل شكستگى ؛ زيرا كه خداوند با دل هاى شكسته است و او را مى توان نزد قلب هاى شكسته يافت، و از آنهاست مساجد، و از آنهاست ركوع و سجودها و طولانى كردن آنها ؛ هنگامى كه خالصانه براى رضاى خداوند متعال صورت مى گيرند. و از آنهاست صحراى عرفه در روز عرفه و در عصر آن روز هنگامى كه خورشيد در حال غروب است ؛ زيرا كه رحمت خداوند متعال در اين روز بر اين صحرا بيشتر از همه جاى ديگر دنيا فرو مى آيد. و زمان ديگر عصر عاشوراى حسينى است ؛ همچنان كه روايات متعددى بر اين موضوع تصريح كرده اند. و از منازل رحمت خداوندى طلب بخشش در سحرهاست ؛ زيرا كه رحمت خداوند متعال در سحرها بر استغفار كنندگان باريدن مى گيرد. و از ديگر منازل رحمت الهى هنگام اجتماع مؤمنان و جمع هاى دوستانه و مجالس ديندارى و پرهيز از گناه است ؛ زيرا كه دست و اراده خير خداوند متعال همواره با جماعت است. و از منازل رحمت الهى هنگام بر پايى نماز جماعت است ؛ زيرا كه آن زمان [هنگام برپايى نماز جماعت] و آن مكان [مسجد] از منازل ويژه بخشايش و رحمت خداوندى شمرده شده است. و از آن جمله صدقه است ؛ زيرا كه صدقه
1.سوره اعراف، آيه ۹۶.
2.سوره نمل، آيه ۶۲. «يا [كيست] آن كس را كه درمانده ـ چون وى را بخواند ـ اجابت مى كند ...».
