درنگ هايي در دعاي ماه رجب - صفحه 178

ما در آينده از آن سخن خواهيم گفت.
اين بخشش همان است كه خداوند متعال آن را براى بندگان خود در برابر كوشش ها و تلاش هايشان ضمانت كرده است كه آن را قانون «تناسب بين كار و پاداش» محكم و متقن كرده است . البته اين قانون بخشش و دِهش خداوند متعال بر طبق قاعده رايج و معمول ، يعنى هم ترازى و يا برابر با كار و كوشش نيست.
پس در نتيجه ، آن كارهاى شايسته كه ما به خداوند متعال مى بريم و آن چيزى كه او از ثواب و پاداش به ما داده است ، برابر و هم اندازه نيست ؛ زيرا كوشش كسى كه در كارهاى شايسته صرف شده است ، كوششى فانى و از بين رفتنى است ؛ هر اندازه هم كه زمان انجام آن طولانى بوده باشد. ولى آنچه كه خداوند متعال از ثواب و پاداش به انسان مى بخشد ، امرى ماندنى و زوال ناپذير است.
هر آنچه كه در نزد شماست ، از بين رفتنى است و هر آنچه كه نزد خداوند است ، جاويد و پايدار است ... .۱
اين ، جنبه كيفى مسأله، اما جنبه كمّى آن.
خداوند متعال مى فرمايد :
حكايت كسانى كه اموال خويش را در راه خداوند انفاق كنند ، چون دانه اى است كه هفت خوشه رويانيده كه در هر خوشه صد دانه است. و خداوند براى هر كه خواهد ، دو برابر كند ، [زيرا] كه خداوند وسعت بخش و داناست.۲
اين تمثيلى بيش نيست ، اما در عين حال پيش از آن است كه خداوند متعال خود آن را چند برابر كرده باشد.
... و خداوند براى هر كسى كه بخواهد چند برابر مى كند، و خداوند براى هر كه خواهد ، دو برابر كند كه خداوند وسعت بخش و داناست.۳
و خداوند متعال پاداش بندگان را به آنچه كه از كارهاى شان بهتر است ، پاسخ مى دهد. خداوند متعال مى فرمايد :
... تا خداوند بهتر از آنچه كه مى كرده اند ، پاداششان دهد.۴... و پاداششان را از آنچه مى كرده اند ، نكوتر دهيم.۵
معناى پاداش به «بهتر» و به «بهترين شكل» اين است كه خداوند براى شخصى از هر نوع از

1.سوره نحل، آيه ۹۶.

2.سوره بقره، آيه ۲۶۱.

3.سوره توبه، آيه ۱۲۱.

4.سوره نحل، آيه ۹۷.

صفحه از 183