بهترين گونه پاداش براى كار كردشان مفتخر كرده، قرار داده است. و بيش از اين احسان از فضل خويش نصيب ايشان مى كند.
و خدايا ، تو چقدر كريم و ارجمندى و ما بندگانت چقدر لئيم و پست !
3 ـ 1 . منزل سوم :
يا من يعطى من سأله. ۱
و اين سومين منزل از منازل رحمت الهى است. اين همان منزل بخشش و دهش است كه در پىِ دعا و مسألت رخ مى دهد؛ ولى درخواستى بدون عِوض و بدون انجام هر كارى. بخشش و دهش بر دو نوع است :
پاداش در برابر كار و عمل، و ديگر پاداش بدون انجام كار و عمل. نوع دوم پاداش فقط در برابر درخواست كردن و حاجت خواستن صورت مى گيرد. و خداوند متعال همچنان كه به انسان ها در برابر انجام كار مزد و پاداش مى دهد ، در برابر درخواست كردن و نيايش نيز چيزى از بخشش و عطاى خود را ارزانى مى دارد. و هر كدام از اين دو، درى از درهاى رحمت و منزلى از منازل رحمت است. و كسى كه اين بخشش را از رحمت و دهش خداوند درخواست نكند ، فقط خود محروم مى ماند.
تأمل در اين قسمت از دعا به ما مى آموزد كه طرفين معامله، درخواست و بخشش است ؛ با اين توضيح كه بخشش در اينجا معادل درخواست است. به عبارتى ديگر ، هر كسى كه درخواست كند ، بخشش شامل او مى شود ؛ زيرا هر كسى كه درخواست كرد ، خداوند متعال به او خواهد بخشيد. اين به دليل درخواست و طلبى است كه خود از بندگانش داشته است.
مؤيد اين سخن از آيه شريفه «... ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ ...»۲ گرفته شده است. پس استجابت در اين آيه كريمه معادل دعا و درخواست آمده است. به همين دليل ، هيچ گاه خداوند متعال دعاى بنده خود را بى پاسخ نمى گذارد ؛ مگر زمانى كه آن را لقلقه زبان خود ساخته و روح حقيقى دعا را نداشته باشد. او هرگز دست بنده اى را كه به دعا به سويش بلند شده، بى پاسخ بر نمى گرداند ؛ مگر اين كه يكى از اين سه ويژگى را داشته باشد :
الف . درخواست عجله يا شتاب در پاسخ يا استجابت ،
ب . به تعويق انداختن زمان استجابت يا پاسخ ،
پ . تبديل آن به چيزى ديگر .
پس محققا تعجيل در استجابت درخواست بنده هميشه به خير او نيست ؛ زيرا كه خير بنده در باقى بودن او در حالت تضرع به سوى خداوند در سختى ها و گرفتارى است. زمانى كه خداوند
1.اى آن كسى كه به هر كسى كه از تو درخواست نكند [نيز] عطا مى كنى.
2.سوره غافر، آيه ۶۰ : «... بخوانيد مرا تا اجابت كنم شما را ...».
