شيوه هاي جعل حديث - صفحه 193

قرار مى دهد؛ به توسط آنها باران مى بارد و بر دشمنان پيروزى حاصل مى گردد و از اهل شام عذاب دور گردانيده مى شود ۱ .
گفته شده كه اين حديث با وجود انقطاع سند و شامى بودن، قوى ترين حديثى است كه در خصوص ابدال روايت شده است ۲ . با اين همه، برخى متذكر شده اند كه احتمالاً اين حديث از سخنان پيامبر صلى الله عليه و آلهنباشد، چرا كه ايمان در حجاز و يمن پيش از فتح شام و عراق بود و اين دو هنوز دار كفر بودند و در خلافت على عليه السلام از پيامبر صلى الله عليه و آله ثابت شده است كه :
مارقين بر بهترين گروه از مسلمان قيام كرده و سزاوارترين دو گروه به حق آنها با آنها مى جنگد ۳ .
پس على عليه السلام و اصحابش أولى به حق نسبت به شاميانى هستند كه با آنان جنگيدند ۴ .
برخى نيز گفته اند كه اين حديث اصلى دارد؛ بدين گونه كه برخى از ياران على عليه السلام، به اهل شام دشنام مى دادند. پس حضرت آنان را از اين كار نهى كرد و گفت :
ان بها (فيها) الابدال ۵
خداوند ياران معاويه را به غير آنها تبديل مى كند.
اما راويان مزدور بنى اميه و سپس صوفيه بدان افزوده و آن را مرفوع كرده، احاديث ديگرى براى تقويت آن جعل نمودند ۶ ؛ هر چند به نظر مى آيد اگر چنين معنايى مد نظر على عليه السلام بود، بايد مى فرمود : «انه سيكون فيهم ابدال»يا مانند آن .
همچنين در روايتى از جابر آمده كه پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه روز عرفه فرمود :
تركت فيكم ما لن تضلوا بعده ان اعتصمتم به كتاب اللّه ۷ .
اما ظاهرا از حديث مذكور، با توجه به روايت هاى ديگر از اين حديث، عبارتى افتاده است ؛ ضمن اين كه اكثر زمان صدور آن را حجة الوداع دانسته اند . همچنين از طرق اهل سنت از جابر در نقلى ديگر آمده كه پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه روز عرفه فرمود :
تركت فيكم ما لن تضلوا بعده ان اعتصمتم به كتاب اللّه و سنتى ۸ .

1.المسند، (ابن حنبل)، ج ۱، ص ۱۱۲؛ الجامع الصغير، ج ۱، ص ۴۷۰؛ كنزالعمّال ، ج ۱۲، ص ۱۸۶ .

2.الاضواء على السنة المحمدية أو دفاع عن الحديث، ص ۱۳۳ .

3.المسند (ابن حنبل)، ج ۳، ص ۳۲، ۹۷؛ الصحيح (مسلم)، ج ۳، ص ۱۱۳ (چهار حديث)،... (با تعابير نزديك به هم) .

4.الاضواء على السنة المحمدية، ص ۱۳۳ .

5.المصنف، ج ۱۱، ص ۲۴۹ ؛ المعجم الاوسط، ج ۴، ص ۱۷۶ ؛ كنز العمال، ج ۱۲، ص ۲۷۵، ج ۱۴، ص ۵۳ و ۵۴ .

6.مجلة المنار، ج ۲۷، ص ۷۵۴ (به نقل از : الاضواء على السنة المحمدية، ص ۱۳۴ ـ ۱۳۳) .

7.الصحيح، (مسلم)، ج ۴، ص ۴۱ ؛ السنن ، ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۰۲۵ ؛ السنن، أبو داود، ج ۱، ص ۴۲۷؛ المستدرك على الصحيحين، ج ۱، ص ۹۳؛ السنن الكبرى ، ج ۵، ص ۸؛ السنن الكبرى، نسائى، ج ۲، ص ۴۲۲؛ سيرة النبى صلى الله عليه و آله (سيره ابن هشام)، ج ۴، ص ۱۰۲۳،... (با تعابير نزديك به هم) .

8.الموطأ، ج ۲، ص ۸۹۹ ؛ المستدرك على الصحيحين، ج ۱، ص ۹۳ ؛ السنن الكبرى (بيهقى)، ج ۱۰، ص ۱۱۴ (دو حديث)،.. .(با تعابير قريب به يكديگر) .

صفحه از 195