صورت گرفته باشد. ^۱
به نظر مى رسد زمينه ساز اين انتساب از سوى سيد بن طاووس، نوشته ابن شهر آشوب (م 588 ق) است كه كتابى با عنوان دلائل الإمامة به محمد بن جرير طبرى منتسب كرده است. ^۲ البتّه مأخذ چنين انتسابى ـ كه براى اولين بار در قرن ششم است ـ مشخص نيست.
آنچه كه ناشناخته بودن و نام نداشتن صاحب دلائل الإمامة به محمد بن جرير را تأييد مى كند، آن است كه در هيچ يك از كتب رجالى و تراجم متقدم ـ كه بعد از سيد بن طاووس نگارش يافته ـ به شخصيت مستقلّى به نام محمد بن جرير ـ كه جز صاحب كتاب المسترشد باشد ـ برخورد نمى نماييم.
بنابراين ، تنها نكته اى كه درباره مؤلف مى توانيم اثبات كنيم آن است كه وى در اواخر قرن چهارم و اوايل قرن پنجم مى زيسته و داراى كتابى مشتمل بر معجزات و كرامات معصومان عليهم السلام بوده است.
در حالى كه اصل شخصيت مؤلف مجهول است، در كتب مختلف آثار متفاوتى به او منتسب شده است. در نوشته هاى نجاشى، شيخ طوسى، علامه حلّى و ابن داود ، به جز كتاب المسترشد ، نوشته ديگرى به محمد بن جرير منتسب نشده است.
ابن شهر آشوب ، براى اولين بار ، از سه كتاب منتسب به او با عنوان هاى المسترشد فى اثبات الإمامة، دلائل الإمامة و الفاضح نام مى برد. ^۳ كه كتاب سوم در نوشته مدرس تبريزى به الايضاح فى الإمامة تغيير مى يابد. ^۴
سيد محسن امين عاملى ، با استفاده از منابع شيعى و اهل سنّت همچون ميزان الاعتدال ذهبى ، تعداد كتاب هاى او را به شش عدد از قرار زير مى رساند:
1. الايضاح، 2. المسترشد فى الإمامة، 3. دلائل الإمامة الواضحة، 4. مناقب فاطمة و ولدها، 5 . الرواة عن اهل البيت عليهم السلام، 6 . نور المعجزات. ^۵
در اين شمارش ، علاوه بر آن كه ميان مؤلف المسترشد و دلائل الإمامة خلط شده، كتاب مناقب فاطمة و ولدها ـ كه داراى همان محتواى دلائل الإمامة است ـ جداگانه به شمارش آمده است.
آنچه در اينجا براى ما اهميت دارد، بررسى اجمالى محتوايى و سندى كتاب دلائل الإمامة است.

1 . محتوا

اين كتاب در ادامه مسير دلايل نگارى امامان شيعه نگاشته شده است و با توجه به آثار موجود مى توان آن را نقطه اوج اين مسير در قرن پنجم هجرى دانست.