نگاهي به «القران الكريم و معالم المدرستين» - صفحه 260

در ميان شيعيان پى برده ، و آنها را، از منابع اهل سنت دانسته كه به مصادر شيعى راه يافته اند و براى آن، نسخ آيات را ياد آورى كرده كه طبرسى در مجمع البيان بحث كرده و آن را از جامع البيان گرفته است؛ بى آن كه به آن اشاره كند:
اين چنين طبرسى نظر مكتب خلفا را درباره گونه هاى نسخ نقل كرده است؛ بى آن كه به منبع آن تصريح كند و دلايل آنها را در استدلال به روايات بازگو نمايد و يا مصادر روايات را ذكر كند. ۱
نويسنده، براى تحليل و بررسى هاى خود از اقوال عالمان و انديشمندان و از جمله عالمان اهل سنت نيز بهره گرفته است.

7 . كتابى فراتر از علوم قرآنى

در اين نوشته، علاوه بر پرداختن به قرآن و علوم آن، هر بحثى كه بتواند خواننده را با فضاى مباحث دوران پيامبر و رخدادهاى آن روزگار آشنا سازد ، مطرح شده است ؛ ويژگى هاى دوران خلفاى راشدين و خلفاى بنى اميه و فعاليت هاى سياسى و فرهنگى آنان، بازتاب قابل توجهى يافته است. تاريخ كتابت حديث و جلوگيرى از آن و چگونگى حفظ آن در دوران منع كتابت و موضع امام على و اهل بيت عليهم السلام در برابر آن، ماجراى حديث سازى صحابه و برخى از همسران پيامبر، و سيف بن عمر، مباحث غير قرآنى كتاب را تشكيل مى دهد كه مؤلف كوشيده است آنها را در لابه لاى بحث هاى خود بگنجاند. گستردگى مباحث، گاه چنان طولانى و حاشيه اى است كه ذهن خواننده را از مبحث اصلى دور مى كند.
طرح بحث هاى حاشيه اى، و پيرامونى كه براى فهم مطالب، به كمك خواننده مى آيند، نشان مى دهد كه مؤلف، فراتر از دفاع از حقيقت قرآن، ايده ها و سخنانى داشته، در صدد بيان آنها نيز بر آمده تا خواننده را هر چه بيشتر با خود همراه كند؛ براى نمونه، او به مناسبتْ، از كتاب سليم بن قيس هلالى ياد كرده كه نويسنده آن از صحابيان امير مؤمنان عليه السلام بوده و تا عصر امام باقر عليه السلامزيسته است. او ضمن تأييد كتاب سليم و قطعى دانستن آن، كتاب فعلى چاپ و نشر شده را خالى از تحريف ندانسته است.
كتاب چاپ شده سليم ـ كه امروزه در ميان ما رايج است ـ از تحريف در امان نيست ؛ وضعيت آن همانند وضعيت مقتل ابى مخنف است. ۲
او در اين اثر ، تنها به روايت هاى ساختگى درباره قرآن و حل مناقشات مربوط به آن بسنده نكرده و به ديگر اشكال ها نيز پرداخته است. او، به مناسبت بهره گرفتن خاورپژوهان از روايت هاى

1.همان، ج۲، ص۲۹۹.

2.همان، ج۲، ص۴۰۰.

صفحه از 266