چون به آيات پروردگارشان تذكّر داده شوند ، كر و كور روى آن نمى افتند » ، سؤال كردم ، فرمودند : « يعنى ، كسانى كه داراى بصيرت هستند و در دل شك و ترديد ندارند » .

2 ـ 3 ـ 2 . سبب صدورى كه در ارتباط با حديثى غير از حديث خودش است

به اين صورت كه پيامبر صلى الله عليه و آله حديثى بيان مى كند و فهم آن براى بعضى از صحابه مشكل است . سپس پيامبر صلى الله عليه و آله حديث ديگرى براى رفع اشكال آن بيان مى كنند ؛ ^۱ مانند :
1 . انس مى گويد : چون جنازه اى از برابر پيامبر صلى الله عليه و آله عبور مى دادند و خوبى او را مى گفتند ، سه بار فرمود : « بر او واجب شد » . جنازه ديگرى از برابر وى عبور دادند كه بدى او را مى گفتند ، سه بار فرمود : « بر او واجب شد » . پس گفتند : « اى پيامبر خدا ، سخن شما درباره جنازه اوّل ـ كه خوبى آن گفته مى شد ـ و درباره جنازه دوم ـ كه بدى آن گفته مى شد ـ به يك صورت بود » . فرمود : « بله اى ابوبكر ، خداوند ملائكه اى دارد كه بر زبان آدم به آنچه درباره خوبى و بدى كسى گفته مى شود ، سخن مى گويند » . ^۲
2 . امام على عليه السلام فرمود : رسول خدا صلى الله عليه و آله به پيرزن بى دندانى خبر داد كه پيرزن بى دندان وارد بهشت نمى شود . پيرزن به گريه افتاد . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : « چرا گريه مى كنى ؟ » پاسخ داد : « اى رسول خدا ، من دندان ندارم » . پيامبر صلى الله عليه و آله خنديد و فرمود : «به اين صورت وارد بهشت نمى شوى ^۳ (يعنى ، جوان شده و سپس وارد بهشت مى شود)» .

3 ـ 3 ـ 2 . سبب صدور مربوط به امور شنوندگان از صحابه باشد ^۴

گاهى صحابه نزد معصومان عليهم السلام مى آمدند و مطلبى از امور شخصى خود را به ايشان مى گفتند و راهنمايى مى خواستند . آنها نيز با سخنان خويش ، صحابه را راهنمايى مى كردند ؛ مانند :
1 . امام صادق عليه السلام از پدرش نقل مى كند كه مردى از انصار نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : «اى رسول خدا ، دوست دارم كه گواهى دهى بر اين كه نخلى را به پسرم مى بخشم». فرمود : «آيا غير از او فرزندى ندارى ؟» گفت : «بله» . فرمود : « براى آنها نيز به همان صورت بخشيده اى كه به اين فرزند بخشيدى ؟ » گفت : « نه » . فرمود : « ما گروه انبيا بر ستمگر گواهى نمى دهيم » . ^۵
2 . امام صادق عليه السلام از پدرش و او از جدش عليه السلام نقل مى كند كه مردى باديه نشين به نام قليب نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : « اى رسول خدا ، يك بار چنين و چنان براى حجّ آماده شدم ، امّا برايم مقدور نشد » . پيامبر فرمود : « اى قليب ، به نماز جمعه برو كه حجّ مساكين است » . ^۶