مدلول و گستره قرآن در عرض حديث بر قرآن - صفحه 49

لاَ تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلاَ يَخْرُجْنَ إِلاَّ أَن يَأْتِينَ بِفَـاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ؛۱ آنان را از خانه هايشان بيرون مكنيد، و بيرون نروند، مگر آن كه مرتكب كار زشت آشكارى شده باشند.۲
به عايشه خبر رسيد كه ابوهريره از پيامبر نقل كرده است كه زنازاده بدترين سه گروه است. عايشه اين حديث را انكار كرد؛ چه، اين سخن مخالف با آيه قرآن است ۳ :
وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى؛۴بار كسى را بر دوش ديگرى مگذاريد.
عمر از زياده روى در صداق زنان نهى كرد و تهديد نمود كه مقدار زيادى را به بيت المال برمى گرداند. سخن و تهديد او با اعتراض زنى از قريش مواجه شد؛ چه وى آن را مخالف آيه «وَءَاتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَارًا فَلاَ تَأْخُذُواْ مِنْهُ شَيْـئا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَـانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا»۵ دانست. عمر پس از شنيدن اين آيه از سخن و تهديد خود برگشت و سخن زن را موافق قرآن و سخن خود را مخالف قرآن اعلام كرد؛ چه اين سخن مطابق با حديث عرض از پيامبر صلى الله عليه و آله است. ۶
امام باقر عليه السلام به شاگردان و اصحاب خود متذكر شد كه دليل قرآنى احاديث وى را از او سؤال كنند. سپس سخنى را از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرد كه در بخشى از آن، از قيل و قال، فساد مال، فساد زمين و كثرت سؤال نهى شده بود. اصحاب از دليل قرآنى سخن ياد شده پرسيدند. امام عليه السلام به آيات زير اشاره كرد:
لاَ خَيْرَ فِى كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَـاحٍ بَيْنَ النَّاسِ، وَلاَ تُؤْتُواْ السُّفَهَآءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِى جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَـامًا، لاَ تَسْـئلُواْ عَنْ أَشْيَآءَ إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ۷ـ.۸
امام جواد عليه السلام روايت نبوى صلى الله عليه و آله را در مدح ابوبكر انكار كرد. به موجب روايت ياد شده، جبرئيل براى پيامبر صلى الله عليه و آله پيام آورد كه خدا به شما سلام مى رساند و مى خواهد شما از ابوبكر سؤال كنى كه آيا او از خدا راضى است؛ در حالى كه خدا از وى راضى است؟ امام عليه السلام در پاسخ متذكر شد كه او منكر فضيلت ابوبكر نيست، ولى صاحب اين خبر بايد مثل خبر نبوى (حديث عرض) را اختيار نمايد. اين خبر (در فضل ابوبكر) با قرآن موافق نيست؛ چه در قرآن آمده است:

1.سوره طلاق، آيه۱.

2.صحيح مسلم، ج۴، ص۱۹۸.

3.مستدرك الحاكم، ج۲۱، ص۲۱۵، نيز، ر. ك: الاجابة لايراد ما استدركته عايشة على الصحابة، ص۱۲۵، ۱۲۸ ـ ۱۲۹؛ دفع شبه التشبيه، مقدمه محقق، ص۲۷ ـ ۳۳؛ منهج نقد المتن عند علماء الحديث النبوى، ص۱۰۵ ـ ۱۴۴.

4.سوره انعام، آيه۱۶۴.

5.سوره نساء، آيه۲۰.

6.رسالة فى المهر، ص۲۷ ـ ۲۸.

7.سوره نساء، آيه۱۱۴.

8.المحاسن، ج۱، ص۲۲۵؛ الكافى، ج۱، ص۶۰ .

صفحه از 63