28 ـ 2. موتسكى (1947م، ... ) خاورشناس ^۱

هارالد موتسكى از حديث پژوهان برجسته غربى در دوره معاصر و استاد دانشگاه نايمخن (هلند) است. او بر خلاف خاورشناسانى چون گلدزيهر و شاخت از اصالت احاديث اسلامى دفاع مى كند و با روش هاى تحليلى ـ تاريخى، آراى آنان را تضعيف مى نمايد. آثار وى در حوزه حديث عبارت اند از:
1. مبادى فقه اسلامى: بسط آن تا نيمه دوم سال هشتم در مكه،
2. كتاب حديث
Harald Motzki, Hadith: Origins and Developments, Aldershot, 2004,
3. روايات اين شهاب زهرى، چاپ شده در مجله الاسلام،
4. «مصنف عبدالرزاق به عنوان منبعى براى احاديث صحيح قرن اوّل»، چاپ شده در مجموعه مقالات كتاب حديث، ^۲
5 . «خاستگاه و تحولات حديث»، مقدمه اى مفصل و پنجاه صفحه اى بر كتاب حديث. ^۳

29 ـ 2. آلبرت گراهام، خاورشناس آمريكايى ^۴

وى در دانشگاه هاروارد امريكا دكترى گرفت. عنوان رساله دكترى او الاحاديث القدسية والاحاديث النبوية في الاسلام است كه در سال 1973م، دفاع شد و در سال 1975م، به چاپ رسيد.
نظريه هايى كه وى در اين كتاب مطرح مى كند، عبارت اند از:
1. مسلمانان پيشين تفاوتى ميان احاديث قدسى و احاديث پيامبر نگذاشته اند؛
2. صحابه سبب خطاى مسلمانان بعدى درباره حديث قدسى شدند؛ زيرا گاه آن را به خداوند نسبت داده و گاه آن را به پيامبر نسبت مى دادند؛
3. احاديث قدسى تعريف و حد روشنى ندارند و اين نام در قرن هفتم هجرى پديد آمده است؛
4. بيشتر احاديث قدسى از يهوديان و مسيحيان و فلسفه هاى شرقى اخذ شده است.
خانم دكتر عزت على طه، نقدى بر اين كتاب نوشته كه در مجلة الشريعة كويت به چاپ رسيده است. ^۵

30. يونبل (معاصر) خاورشناس هلندى ^۶

از وى سه فعاليت حديثى سراغ داريم. يكى از آنها همكارى وى با بروخمان در تهيه المعجم المفهرس