چهارگانه خاورشناسان، يعنى ترجمه، تصحيح، تحليل و فهرست نگارى و معجم نويسى بسيار گسترش يافت.

2 . آشنايى با خاورشناسان در حوزه حديث

آشنايى با خاورشناسانى كه در طول بيش از دو قرن به مطالعات حديثى پرداخته اند و آگاهى يافتن از آثار و آراى آنان، نخستين گام براى ورود به عرصه نقد و بررسى و نيز شناسايى نحله ها و جريان هاست. اين مطالعات، اگر برپايه تاريخى تنظيم گردد، مى تواند تحولات صورت گرفته در اين زمينه را نيز به نمايش گذارد. بر اين پايه، در اين مقاله تلاش مى شود گزارش اجمالى بر پايه ترتيب تاريخى از خاورشناسانى كه اثر يا آثارى در حوزهاى مرتبط با حديث چون متون حديث، سيره پيامبر، رجال و طبقات، خواه به صورت تحقيق و تصحيح و يا پژوهش و تأليف و يا به شكلى ديگر عرضه داشته اند، ارائه گردد. در اين معرفى تلاش مى شود براى هر يك از خاورشناسان اين اطلاعات حتى المقدور ارائه گردد: 1 . خلاصه اى از زندگى نامه، 2 . معرفى آثار در حوزه اسلامى، 3 . معرفى آثار در حوزه حديث، 4 . گزارشى از ديدگاه هاى خاورشناس در زمينه حديث، 5 . معرفى نقد و بررسى هاى انجام شده درباره ديدگاه هاى حديثى وى.
يادآورى مى شود از آن رو كه آثار اين خاورشناسان به زبان هاى عربى و فارسى ترجمه نشده و نيز متون انگليسى اكثر آنها در دسترس نيست، تشخيص زمينه هاى فعاليت علمى آنان در زمينه حديث دشوار است؛ چرا كه بسيارى اوقات آنان ديدگاه هاى خود را در قالب كتاب هاى بررسى فقهى يا تاريخى و يا بررسى عقايد مسلمانان بازگفته اند. از اين رو، جز به موارد متيقن و قطعى نپرداخته ايم و نيز انكار نمى كنيم كه اين گزارش و فهرست، كامل نيست.
از سوى ديگر، شرح حال و معرفى آثار خاورشناسان معاصر در كتب مربوط به شناسايى خاورشناسان درج نشده و امكان از قلم افتادن آنها وجود دارد. با اين همه، اميدواريم اين جستجوها زمينه را براى تتبع و پى گيرى هاى كامل تر فراهم آورد.

1 ـ 2 . هربلو (1625 ـ 1695م) خاورشناس فرانسوى ^۱

او در 14 دسامبر 1635م، در پاريس به دنيا آمد و در دسامبر 1695م، در همانجا درگذشت و در پاريس به فراگيرى زبان هاى يونانى، لاتين و فلسفه پرداخت و با زبان هاى عبرى، سريانى كهدانى، عربى، فارسى و تركى آشنا شد و براى ادامه تحصيل به ايتاليا رفت.
وى دايرة المعارفى را تدوين كرد كه شامل تمام اطلاعات مربوط به شرق بود كه در كتب عربى، فارسى و تركى وجود داشت؛ اما منابع مورد استفاده او آثار نويسندگان متأخر بود.