خاورشناسان، اثر سيّد مصطفى حسينى طباطبايى، تهران: انتشارات جاپخش، 1375ش، 3. كتابى ديگر در نقد افكار و انديشه هايش به زبان عربى با عنوان: في الميزان كارل بروكلمان منتشر شده است.

20 ـ 2. مارسه (1874 ـ 1954م) خاورشناس فرانسوى ^۱

ويليام مارسه متخصص در زبان هاى بربر و لهجه عربى مغربى است. در سال 1898م، سرپرست مدرسه اى در تلمسان الجزاير شد و همين امر سبب شد كه زبان عربى و لهجه بربر را فراگيرد. تحقيقات و سخنرانى هايش پس از مرگ وى با عنوان مقالات و كنفرانس ها در يك جلد در سال 1961م، منتشر شد.
فعاليت او در حوزه حديث به همكارى اش در ترجمه صحيح البخارى هوداس ^۲ به زبان فرانسه و نيز تصحيح و چاپ كتاب التقريب والتيسير نورى با ترجمه و شرحْ منحصر است. ^۳

21 ـ 2. شاخت (1902 ـ 1969م)

ژوزف شاخت در پانزدهم مارس 1902م، در آلمان به دنيا آمد و زبان شناسى كلاسيك، الهيات و زبان هاى شرقى را فراگرفت. در سال 1923م، دكترى مقدماتى گرفت و در 1925م، مدرس دانشگاه فرايبورگ شد. او در سال هاى 1934 ـ 1939م، در مصر تدريس مى كرد و سپس به لندن رفت و تا 1954م، در آنجا اقامت داشت. پس از آن به هلند رفت و استاد دانشگاه ليدن شد. در سال 1959م، هلند را ترك كرد و به امريكا رفت و استاد دانشگاه كلمبيا شد و تا سال مرگش در آنجا به كار مشغول بود.
وى بيش از سى كتاب و مقاله در حوزه هاى نسخه شناسى و فهرست نگارى، تصحيح و تحقيق نسخه هاى خطى، كلام و فقه دارد. از اين آثار آن چه ديدگاه هاى حديثى وى را منعكس كرده است، عبارت اند از: 1. «اصول الفقه» (چاپ شده در دايرة المعارف اسلام)، 2. اصول الشريعة المحمدية (چاپ شده در آكسفورد)، 3. المدخل الى الفقه الاسلامى، 4. «ارزيابى مجدد احاديث اسلامى» (ترجمه فارسى اين مقاله در فصلنامه علوم حديث، ش34 چاپ شده است).

22 ـ 2. رابسون (1890م ـ 1981م) خاورشناس انگليسى ^۴

او دكترى زبان هاى شرقى را از دانشگاه گلاسكو دريافت كرد. در سال هاى 1915 ـ 1916م، استاد دانشگاه گلاسكو شد. سفرهايى به كشورهاى عراق، هند و عدن داشت. آثار او فراوان است و آنچه به