همگونى اُمّت‏ها از نگاه كتاب و سنّت - صفحه 44

يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَــلَهُمْ». 1 10 . «أَفَلَمْ يَسِيرُواْ فِى الْأَرْضِ فَيَنظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَـقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لِلْكَـفِرِينَ أَمْثَــلُهَا». 2
همچنين آيات و روايات ناظر به اين كه شخصيت هايى كه در امم پيشين بودند، نظايرشان در اين امّت نيز خواهند بود؛ خواه از شخصيت هاى مثبت باشند؛ مانند: موسى، هارون، شبّر، شبير، مريم بتول (سيّدة النساء)، يحيى، ذوالقرنين، خضر، لقمان، يا شخصيت هاى منفى، چون: فرعون، هامان، قارون، سامرى و گوساله اش، همسران نوح و لوط و جز اينها. 3
همين طور آيات ناظر به همگونى اصناف مختلف انسان ها با هم؛ از قبيل:
11 . «وَ قَالَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ لَوْلاَ يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينَآ ءَايَةٌ كَذَ لِكَ قَالَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَـبَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْأَيَـتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ». 4 12 . «مَّا يُقَالُ لَكَ إِلاَّ مَا قَدْ قِيلَ لِلرُّسُلِ مِن قَبْلِكَ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَ ذُو عِقَابٍ أَلِيمٍ». 5 13 . «بَلْ قَالُواْ مِثْلَ مَا قَالَ الْأَوَّلُونَ * قَالُواْ أَءِذَا مِتْنَا وَ كُنَّا تُرَابًا ...». 6 14 . «وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَـرَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَ لِكَ قَوْلُهُم بِأَفْوَ هِهِمْ يُضَـهِـئونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَبْلُ ...». 7
اينها تنها نمونه هايى از آيات مرتبط با مسئله همگونى امّت هاست.
علاوه بر وضوح مضامين آيات در موافقت و تأييد مفاد احاديث مربوط به مسأله، نمونه هايى را از روايات واردشده در تفسير بعضى از اين آيات پيش تر ملاحظه نموديد، ليكن تنگناى مجال مانع توسعه بحث و توضيح مداليل آيات است.
چكيده سخن در اعتبار دلايل مسأله اين كه وجود تنها همين تعداد آيه و حديث ـ كه برخى از آنها نيز از نظر اسناد صحيح و معتبر است ـ در كنار ساير احاديث منقول در منابع حديثى اهل سنّت، موجب اطمينان به صدور مفاد مشترك در متون اين روايات از مصدر عصمت و طهارت مى گردد؛ بلكه از قضاياى يقينى و غير قابل تشكيك خواهد بود.
به علاوه، مفاد يكايك احاديثى كه حكم به اعتبارشان شده، نيز به تنهايى قابل استناد است. همچنين مضامين مشترك مجموعه اى از احاديثى كه ضمن داشتن مفاد مشترك، به حدّ استفاضه

1.سوره محمّد، آيه۳.

2.همان، آيه۱۰.

3.بر آشنايان با احاديث پوشيده نيست كه روايات اين بخش بسيار گسترده تر از آن است كه در يك مقاله قابل گردآورى باشد.

4.سوره بقره، آيه۱۱۸.

5.سوره فصلت، آيه۴۳.

6.سوره مؤمنون، آيه۸۱ ـ ۸۲.

7.سوره توبه، آيه۳۰.

صفحه از 52