موسى بن جعفر كميذانى، كان مرتفعا فى القول، ضعيفا فى الحديث، ۱ معلى بن محمّد بصرى، مضطرب الحديث و المذاهب. ۲
نجاشى گاه در تضعيفات خود نسبت به افراد، قايل به مراتب است؛ به عبارتى او مراتب و درجات جرح را در تضعيفات خود رعايت نموده است. اين كه گاهى شخصى را «ضعيف» ۳ و گاه «ضعيف جدا» ۴ مى خواند، و يا گاه شخص را «غال» ۵ و گاه «غال المذهب» ۶ مى شناساند. و يا گاه درباره شخصى «فيه تخليط» ۷ و درباره ديگرى «معدن تخليط» ۸ مى گويد، نشان از رعايت مراتب در بيان جرح اشخاص است. آوردن تك اصطلاحاتى، مانند «غال» ۹ و تكرار معنوى آن (مانند غال فاسد المذهب) ۱۰ نيز نشانگر توجه نجاشى به مراعات سلسله مراتب در بيان ضعف راويان و مؤلفان است.
با توجه به تضعيفات موجود در فهرست مى توان مهم ترين عوامل ضعف از نظر نجاشى را چنين برشمرد:
ـ ضعف و فساد در مذهب و عقيده. ۱۱
ـ دروغگويى. ۱۲
ـ ضعف در حديث و روايت. ۱۳
ـ وضاع بودن. ۱۴
ـ روايت از غاليان. ۱۵
ـ روايت ضعيفان و غاليان ازراوى. ۱۶
ـ از اصحاب مفضل بن عمر بودن. ۱۷
4 ـ 4. گزارش ضعف مؤلفان از زبان ديگران
نجاشى در مواردى چند، ضعف اصحاب اصول و تصانيف را به گروه ها و اشخاص ديگر نسبت مى دهد و خود صرفا گزارشگر نقل آنان است؛ از جمله:
1.همان، ش۱۰۷۷، ص۴۰۶.
2.همان، ش۱۱۱۷، ص۴۱۸.
3.همان، ش۴۰، ص۲۴، ش۷۵، ص۳۷، ش۲۷۸، ص۱۰۹، و...
4.همان، ش۱۳۸، ص۶۰، ش۲۳۸، ص۹۶، ش۴۱۰، ص۱۵۶، و...
5.همان، ش۱۸۳، ص۷۷، ش۵۵۶، ص۲۱۷، ش۵۹۳، ص۲۲۶، و...
6.همان، ش۱۱۴۹، ص۴۲۸.
7.همان، ش۵۷۸، ص۲۲۱.
8.همان، ش۱۷۷، ص۷۳.
9.همان، ش۱۸۳، ص۷۷، ش۵۹۳، ص۲۲۶.
10.همان، ش۹۴۲، ص۳۵۰.
11.همان، ش۴۰۸، ص۱۵۴، ش۴۰۰، ص۱۵۲، ش۷۰۷، ص۲۷۰.
12.همان، ش۹۴۲، ص۳۵۰، ش۵۹۴، ص۲۲۶.
13.همان، ش۱۹۲، ص۸۰، ش۸۹۸، ص۳۳۵، ش۹۹۹، ص۳۶۸.
14.همان، ش۹۰۴، ص۳۳۸، ش۶۲۰، ص۲۳۴.
15.همان، ش۵۹۴، ص۲۲۶.
16.همان، ش۱۱۸، ص۵۳، ش۳۳۲، ص۱۲۸، ش۴۱۰، ص۱۵۶، ش۸۸۴، ص۳۲۴.
17.همان، ش۲۴۷، ص۹۹.
