از بعضى صاحب نظران شيعه مى پردازد و مى نويسد:
از عبداللّه بن محمّد بلوى مصرى درباره عمارة بن زيد خيوانى مصرى پرسيدند: اين شخص كيست كه فقط تو از او روايت مى كنى؟ پاسخ داد: او مردى بود آسمانى كه فرود مى آمد و بر من حديث مى كرد و سپس به آسمان برمى رفت.
نجاشى در ادامه، پس از ذكر چند كتاب منسوب به عمارة بن زيد مى گويد:
كتاب هاى زيادى به او نسبت داده اند.
وى در پايان، ترديد خود را نسبت به وجود خارجى داشتن چنين شخصى با بيان «اللّه اعلم» ابراز مى دارد. ^۱ گفتنى است نجاشى، بلوى مذكور را ضعيف ^۲ دانسته و ابن غضايرى وى را كذاب، بسيار جعل كننده حديث و شخصى غير قابل اعتنا با احاديثى غير قابل اعتماد شناسانيده است. ^۳
نجاشى عوف بن عبداللّه را به صراحت مجهول خوانده است. ^۴ همچنين در يك طرق روايى اى كه نجاشى آن را «مظلم» ^۵ خوانده، راوى يا راويان مجهول واقع شده است. ^۶
علاوه بر اين، نجاشى ذيل شمارى از عناوين، از تعبير «لايعرف بغير هذا» و تعابير مشابه آن استفاده نموده كه ظاهرا منظور او مجهول الحال ^۷ بودن آنان است؛ به عنوان مثال، نجاشى ذيل نام شخصى به نام «خيثمه» فقط از كتاب او و راوى آن ياد كرده و نوشته است:
لا يعرف بغير هذا؛ جز اين چيزى نمى دانم. ^۸
همچنين نجاشى «ابوالشداخ» را به نقل از ابن غضايرى از پدرش، ناشناس و مجهول معرفى نموده است. ^۹ برخى نمونه هاى ديگر آن عبارت اند از: ش607، ص229 و ش1250، ص458.

2 ـ 2. شناساندن آثار ساختگى و ضعيف

گاه، نجاشى محتواى آثار را مجعول و ساختگى معرفى نموده، همچون مطالب كتاب التخريج فى بنى الشيصبان ـ كه از مؤلفات عبيد بن كثير بن محمّد (واضح حديث) بوده است ^۱۰ ـ و رسالة ابى جعفر الى اهل البصرة منسوب به جابر بن يزيد جعفى كه نجاشى او را «فى نفسه مختلط» ^۱۱ معرفى كرده است. ^۱۲