برخى از مؤلفاتى كه نجاشى بر آنها خدشه وارد ساخته عبارت اند از: كتاب انّا انزلناه فى ليلة القدر حسن بن عباس بن حريش، ۱ كتاب الرسالة حسين بن حمدان خضيبى، ۲
كتاب المزار عبداللّه بن عبدالرحمن اصم مسمعى، ۳ كتاب الاظلة عبدالرحمن بن كثير هاشمى، ۴ كتاب الصفينيات و الكوفيات على بن عبداللّه بن محمّد خديجى، ۵ كتاب تفسير الباطن منسوب به محمّد بن اورمه، ۶ مجموعه مؤلفات مفضل بن عمر جعفى ۷ و يونس بن ظبيان ۸ و بيشتر كتاب هاى على بن احمد كوفى ۹ و محمّد بن عبداللّه بن مهران. ۱۰ مطالب مؤلفات مذكور را نجاشى، به تناسب، فاسد، پوچ و ساختگى دانسته است.
راويان كتاب الايمان و الاسلام مفضل بن عمر جعفى، همگى مضطرب الرواية (بى مبالات و داراى اضطراب در نقل روايت) هستند. ۱۱
مياح مداينى ـ كه به شدت تضعيف شده ـ كتابى دارد كه محمّد بن سنان در طريق آن وجود دارد و او از مياح مداينى ضعيف تر است. ۱۲
3 ـ 2. يادكرد مذاهب مؤلفان
نجاشى در فهرست خود، گاه، مؤلفان غير امامى را ياد مى كند. او بيست نفر از مؤلفان اهل سنت، بيست و هشت نفر واقفى، نه نفر زيدى و سه نفر فطحى را نام مى برد.
اما در مواردى نجاشى از بيان مذهب مؤلف امتناع مى ورزد. بنا بر نظر برخى صاحب نظران، هر جا كه نجاشى از بيان مذهب شخصى خوددارى نموده، ظهور در دوازده امامى بودن او دارد. ۱۳
آية اللّه خويى اين مطلب را با توجه به كلام نجاشى در مقدمه فهرست چنين تبيين مى كند:
نجاشى در مقدمه كتابش خود را ملتزم مى بيند تا از مؤلفان دوازده امامى نام ببرد. بر اين اساس، هر كس كه نجاشى در كتابش به بيان شرح حال او پرداخته، امامى مذهب محسوب مى شود، مگر اين كه خود خلاف آن را تصريح كند. در اين كتاب، علاوه بر ياد كرد مؤلفان اماميه، به شرح حال گروهى از نويسندگان غير امامى نيز توجه شده است؛ اما در هر مورد، به تمايلشان به مذاهب منحرف و فاسد اشاره شده است. ۱۴
بنابر نظر ايشان، تمام اشخاصى كه نجاشى به مذهب آنان اشاره نكرده، امامى مذهب هستند؛ اگرچه در كتاب هاى الرجال و الفهرست شيخ مذهب ديگرى براى آنان ذكر شده باشد؛ به عنوان مثال،
1.همان، ش۱۳۸، ص۶۰.
2.همان، ش۱۵۹، ص۶۷.
3.همان، ش۵۶۶، ص۲۱۷.
4.همان، ش۶۲۱، ص۲۳۴.
5.همان، ش۶۹۲، ص۲۶۷.
6.همان، ش۸۹۱، ص۳۲۹.
7.همان، ش۱۱۱۲، ص۴۱۶.
8.همان، ش۱۲۱۰، ص۴۴۸.
9.همان، ش۶۹۱، ص۲۶۵.
10.همان، ش۹۴۲، ص۳۵۰.
11.همان، ش۱۱۴۰، ص۴۲۴.
12.رجال بحرالعلوم، ج۴، ص۱۱۶؛ معجم رجال الحديث، ج۱، ص۹۶.
13.معجم رجال الحديث، ج۱، ص۹۶.
