سماعة بن مهران ـ كه شيخ او را واقفى دانسته ۱ و نجاشى در بيان مذهب او سكوت ورزيده ۲
ـ امامى مذهب است. ۳
به نظر مى رسد ديدگاه آية اللّه خويى درباره سكوت نجاشى نسبت به مذهب اشخاص، صددرصد نمى تواند درست باشد؛ زيرا مؤلفانى هستند كه علاوه بر شيخ طوسى، اشخاص ديگرى چون شيخ صدوق نيز به مذهب غير امامى آنان اشاره كرده اند، اما نجاشى از ذكر آن خوددارى ورزيده است.
شيخ طوسى حفص بن غياث را ۴ عامى مذهب دانسته، در حالى كه نجاشى در بيان مذهب وى سكوت اختيار كرده است. ۵
وهب بن وهب قرشى كه شيخ طوسى ۶ به عامى بودن او تصريح نموده، در فهرست نجاشى به مذهب او اشاره اى نشده است. ۷
نكته جالب توجه اين جاست كه آية اللّه خويى ذيل اين عناوين در كتاب خود، به مطلبى كه در مقدمه گفته بود، مبنى بر اين كه نويسندگانى كه نجاشى به مذهب آنان تصريح ننموده همگى اماميه هستند، اشاره اى نكرده و ظاهر كلام او عامى بودن آن دو را تاييد مى كند. ۸
انتساب برخى اشخاص به فرقه هايى چون فطحى، واقفى و ... در زمان نجاشى مشهور بوده، اما نجاشى از ياد كرد مذاهب آنان در فهرست خوددارى نموده است. شايد بتوان شهرت مورد اشاره را عامل اين امر دانست؛ از جمله، عبداللّه بن بكير ۹ و عمار بن موسى ساباطى ۱۰ كه هر دو در آثار رجالى و روايى شيخ طوسى، فطحى مذهب دانسته شده اند. علامه شوشترى معتقد است در فطحى مذهب بودن اشخاص مزبور شك و شبهه اى وجود ندارد، اما نجاشى از مذهب آن دو ذكرى به ميان نياورده است. ۱۱
نجاشى گاه با تعبير «من اصحابنا» و مشابه آن به امامى بودن مؤلف اشاره مى كند ۱۲ و گاه نيز با بيان اصطلاحاتى نظير: امامى، ۱۳ حسن الطريقة، ۱۴ سليم الاعتقاد، ۱۵ سليم الجنبة، ۱۶ صحيح العقيدة
1.الرجال، ص۳۳۷.
2.رجال النجاشى، ش۵۱۷، ص۱۹۳.
3.معجم رجال الحديث، ج۸، ص۲۹۹.
4.الفهرست، ص۱۵۸؛ الرجال، ص۱۳۳؛ عدة الاصول، ج۱، ص۱۴۹.
5.رجال النجاشى، ش۳۴۶، ص۱۳۴.
6.الفهرست، ص۴۸۷؛ التهذيب، ج۹، ص۷۷؛ الاستبصار، ج۱، ص۴۸.
7.رجال النجاشى، ش۱۱۵۵، ص۴۳۰.
8.معجم رجال الحديث، ج۶، ص۱۴۹؛ ج۲۱۱،۱۹.
9.رجال النجاشى، ش۵۸۱، ص۲۲۲.
10.همان، ش۷۷۹، ص۲۹۰.
11.قاموس الرجال، ج۱، ص۱۸.
12.رجال النجاشى، ش۲۳۴، ص۹۵، ش۲۳۷، ص۹۵، ش۳۱۱، ص۱۲۱.
13.همان، ش۱۱۴، ص۲۹۴، ش۱۴۱، ص۳۶۷ و...
14.همان، ش۴۳۸، ص۱۶۶، ش۹۳۷، ص۳۴۷، ش۱۰۷۳، ص۴۰۵، ش۱۰۹۷، ص۴۱۲.
15.همان، ش۷۰۶، ص۲۶۹.
16.همان، ش۵۷۲، ص ۲۱۹.
