روش نجاشى در نقد رجال - صفحه 75

نامبرده كتابى دارد كه در آن تعداد ائمه عليهم السلام را سيزده تن ذكر كرده است. ۱ علامه بعد از بيان اين مطلب، چنين نتيجه مى گيرد:
نجاشى از ضعفا و متهمان دورى گزيده و بر مشايخ روايى خود اعتماد كرده كه همه آنان ثقة بوده اند و رواتشان از ضعف به دور بوده است.
او در ادامه مطالبى را كه شيخ طوسى درباره ابن نوح سيرافى، از مهم ترين مشايخ نجاشى، مبنى بر فساد عقيده نامبرده بيان داشته، بى اساس دانسته است. ۲
در يك نگاه كلى و با توجه به روش نجاشى در نقد رجال، شناسايى طرق ضعيف، اجتناب از راويان ضعيف و مجهول و تعجب از راويان موثقى كه از ضعيفان روايت كرده اند، ۳ و بسيارى نكات ديگر مى توان دريافت كه كسى كه اين گونه دقت مى كند و وضعيت راويان را بررسى مى نمايد، حتما خودش از غير ثقة روايتى نقل نمى كند؛ شأن او برتر از آن است كه از ضعيف و مجهول روايت كند؛ زيرا اين امر اقدام به باطل و نشان تناقض و اضطراب در سخن است. ۴

5 . نقدها

1 ـ 5 . نقد برخى از مطالب آثار نويسندگان

نجاشى كتاب رجال ابو عمرو كشى را با وجود دارا بودن اطلاعات فراوان، حاوى اشتباهات زيادى دانسته است. ۵ او در فهرست خود به برخى اشتباهات رجال الكشى اشاره مى كند؛ از جمله سخن كشى را درباره روايت ابراهيم بن هاشم قمى از امام رضا عليه السلام و يونس بن عبدالرحمن مورد ترديد قرار مى دهد. ۶
همچنين نجاشى فهرست محمّد بن جعفر بن بطه مؤدب را مشتمل بر اشتباهات زياد دانسته است. ۷ او هنگامى كه از كتاب شخصى به نام جهم بن حكيم ياد مى كند، مى نويسد:
ابن بطه كتاب او را در فهرست خود ذكر كرده و در اسناد آن دچار خلط شده است. ۸ مؤيد كلام نجاشى، سخن ابن وليد درباره ابن بطه است (مخلّطا فيما يسنده) كه نجاشى آن را نقل كرده است. ۹

2 ـ 5 . نقد برخى طرق منتهى به آثار نويسندگان

نجاشى گاه طريق (سند) خود به برخى از مؤلفات و مؤلفان را با تعابيرى چند، مخدوش اعلام نموده و

1.رجال النجاشى، ش۱۱۸۵، ص۴۴۰.

2.رجال بحرالعلوم، ج۲، ص۹۶.

3.رجال النجاشى، ش۳۱۳، ص۱۲۲.

4.رجال بحرالعلوم، ج۲ ،ص۹۹.

5.همان، ش۱۰۱۸، ص۳۷۲.

6.همان، ش۱۸، ص۱۶.

7.همان، ش۱۰۱۹، ص۳۷۳.

8.همان، ش۳۳۳، ص۱۳۰.

صفحه از 78